Tek në janar Ministri i Jashtëm zviceran Ignazio Cassis dhe presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky u takuan në WEF në Davos. [Foto]
Zvicra po planifikon një konferencë paqeje me Kievin dhe Moskën për periudhën e verës. Por paqja nuk është paqe. Paqja e fitores dhe paqja e negociuar janë të papajtueshme.
Nga Thomas Fasbender [Berliner Zeitung]
Të gjithë duan paqe në Ukrainë – madje edhe luftëtarët e hekurt që angazhohen për dërgesat e armëve. Por paqja nuk është paqe; Jo kudo që flitet për “paqe” ka paqe. Kampi i madh i paqedashësve ndahet në dy më të vegjël: idealistët me synimin maksimal për paqen fitimtare të Ukrainës dhe realistët me synimin minimal të paqes së pastër të negociuar.
Ajo që tingëllon si nuanca nuk mund të ishte më ndryshe. Një paqe fitimtare në konfliktin aktual është sinonim i arritjes së qëllimit të luftës qendrore të Ukrainës për rivendosjen e kufijve të vitit 1991 – duke përfshirë gadishullin e Krimesë. Me fjalë të tjera: Përpara paqes vjen fitorja.
Një paqe e negociuar, nga ana tjetër, do të përcaktohej nga kompromise. Në këtë rast konkret, kjo do të përbënte dhënien e territorit të Ukrainës në dobi të Federatës Ruse. Në anën tjetër të kësaj, si të thuash, janë jetët e dhjetëra mijëra të rinjve dhe të rejave nga të dyja anët – të gjithë ata që përndryshe do të duhej të vdisnin për fitore.
Pra, paqja dhe paqja nuk janë e njëjta gjë. Plani i paqes i paraqitur nga Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky në fund të vitit 2022 (dhe i negociuar disa herë pa Rusinë që atëherë) është një plan paqeje pa të meta – të gjitha ambiciet ruse janë të kufizuara në dhjetë pika: rivendosja e integritetit territorial të Ukrainës, ndëshkimi i atyre që janë fajtorë, lufta, hetimi i krimeve të luftës, pagesat e dëmshpërblimeve dhe të ngjashme.
Rusia kundërshton nismën e paqes të Zelenskit
Raundi tjetër i negociatave bazuar në iniciativën e Zelensky-t është planifikuar për në maj në Zvicër. “Me kërkesë të Ukrainës”, tha Ministri i Jashtëm zviceran, Ignazio Cassis, në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së të premten, ai po përfitonte nga rasti për të “ftuar të gjitha kombet (…) të punojnë drejt qëllimit tonë të përbashkët”. Megjithatë, grupi i mbështetësve të planit të paqes të Ukrainës, i cili tashmë është takuar në Riad të Arabisë Saudite, është i kufizuar në shtetet miqësore me Ukrainën, në thelb me Perëndimin global.
Por edhe në Kiev kuptohet se negociatat për një iniciativë paqeje pa armikun (ose pa fitore) vështirë se janë produktive. Të dielën, shefi i shtabit të Zelensky-t, Andriy Yermak, thuhet se është njeriu i dytë më i fuqishëm në Ukrainë, e zuri në gojë ftesën e Rusisë në Zvicër.
Një nga narrativat kontradiktore në konflikt është pretendimi, i propaganduar në Perëndim, se Rusia është praktikisht e vetme kundër “komunitetit ndërkombëtar”. Ministri i Jashtëm ukrainas Dmytro Kuleba gjithashtu iu referua kësaj të premten përpara Asamblesë së Përgjithshme: “Rusia nuk mund të injorojë zërin e shumicës botërore nëse qëndrimi ynë bazohet në parime dhe ne veprojmë së bashku.” “Formula e paqes” e Zelensky përfaqëson një mundësi të tillë.
Nëse ai do të jetë i suksesshëm është gjithçka tjetër para së gjithash e sigurt. Kremlini e sheh planin e paqes të presidentit ukrainas si një mjet të pastër propagande. Siç pritej, ambasadori rus në OKB, Vasily Nebenzya, komentoi ftesën: “Nuk duhet humbur kohë në planet e kota të Kievit për të negociuar mbi bazën e të ashtuquajturës formulë paqeje të Zelenskit”.
“Ka plane të fshehta paqeje”
Agjencia shtetërore ruse e lajmeve Tass citon ministrin e Jashtëm zviceran: “Ka gjithsej rreth dhjetë plane paqeje. Sigurisht që po flasim për planin e paqes prej dhjetë pikash të presidentit ukrainas. Pastaj janë gjashtë ose shtatë plane të njohura publikisht. Ka edhe të fshehta.”
Cassis nuk dha asnjë detaj në lidhje me planet e supozuara sekrete. Është një sekret i hapur që nga Uashingtoni në Pekin, nga Stambolli në Vjenë, njerëzit po punojnë për të mirat dhe të këqijat e zgjidhjeve të ndryshme. Zgjidhjet e negociuara: Cili opsion i lejon të gjithë të përfshirët të largohen në mënyrë që të shpëtojë fytyrën? Nëse ka lëshime territori, çfarë argumentesh përdor Perëndimi për t’ia shitur këtë audiencës së vet? Për më tepër, si mund të parandalohet që armëpushimi të bëhet vetëm një armëpushim?
Ish-ambasadori amerikan në Berlin, Richard Grenell, po bën gjithashtu thirrje për një plan të menjëhershëm paqeje. Në një intervistë për FAZ, ai tha se Kievi dhe Moska duhet të thonë fjalën. Iniciativa duhet të vijë prej andej – “por ata nuk e bëjnë vetë. Ata duhet të detyrohen. Kjo është ajo që duhet të bëjnë aleatët nga të dyja palët.”
Vendimi i qartë i kancelarit gjerman kundër furnizimit të Ukrainës me raketa Taurus mund të lexohet si një sinjal përkatës: politika e Berlinit nuk do ta shoqërojë qeverinë e Kievit në fitoren përfundimtare. Të paktën jo kur një fitore e tillë – siç është ripushtimi i Krimesë – paraqet një rrezik joproporcional të përshkallëzimit. Është një pilulë e ashpër për Skifterat e Atlantikut. A është përmbushur ëndrra e Siegfrieden-it? Ky është ende spekulim – por nuk ka rëndësi të vogël për debatin publik, i cili përfshin dhjetëra miliarda para të taksapaguesve.
