Bernd Lange, Kryetar i Komitetit të Tregtisë në Parlamentin e BE-së, flet për tarifat e Trump-it, për reagimin e Evropës dhe një epokë të re në ekonominë globale.
Bernd Lange është anëtar i Parlamentit Evropian që nga viti 2009. Ai është Kryetar i Komitetit të Tregtisë Ndërkombëtare, Kryetar i Konferencës së Kryetarëve të Komiteteve dhe Raportues për marrëdhëniet tregtare BE-SHBA.
Zoti Lange, shumë vëzhgues kanë folur ditët e fundit për fillimin e një “lufte tregtare”. Çfarë dëshiron të arrijë Presidenti Trump me tarifat e tij drastike?
Ajo që kemi të bëjmë këtu nuk është një mosmarrëveshje normale tregtare, por një ofensivë e motivuar gjeopolitikisht. Donald Trumpi nuk po i përdor tarifat si një instrument i përkohshëm për rregullimin e tregut, por si një mjet për politikën e pushtetit. Qëllimi i tij është të minojë sistematikisht konkurrencën ekonomike të Evropës – si pjesë e politikës së tij America First. Këto masa janë të llogaritura, me bazë të gjerë dhe shumë të politizuara.
Kur presidenti amerikan e quan ditën e shpalljes së tarifave Dita e Çlirimit, kjo është një deklaratë retorike e luftës. Unë e quaj atë “Dita e Arbitraritetit” sepse është një formë e frikësimit ekonomik – jo në kuadrin e një sistemi të drejtë, të bazuar në rregulla, por në mënyrë zotëruese. Evropa duhet ta marrë këtë shumë seriozisht. Kjo nuk ndryshon edhe pse tarifat u pezulluan sërish për 90 ditë.
Çfarë po godet më shumë Evropën dhe veçanërisht industrinë gjermane të eksportit? Cilët sektorë tani duhet të kenë frikë nga humbja e vendeve të punës?
Shkalla e tarifave është e paprecedentë. Aktualisht, dhjetë për qind tarifa shtesë aplikohen për pothuajse të gjitha mallrat evropiane. Dhe këto mund të dyfishohen në 20 për qind në 90 ditë. Në të njëjtën kohë kemi tarifa 25 për qind për çelikun, aluminin dhe derivatet, si dhe tarifa shumë të larta për makinat dhe pjesët e veturave. Presidenti Trump ka njoftuar gjithashtu se tarifat e mëtejshme për gjysmëpërçuesit dhe produktet farmaceutike mund të pasojnë. Siç mund ta shihni, këto tarifa prekin të gjithë sektorët kryesorë të ekonomisë evropiane. Për Gjermaninë, prosperiteti i së cilës bazohet në konkurrencën ndërkombëtare, ky është një sulm i drejtpërdrejtë ndaj shtyllës kurrizore të saj industriale.
Pasojat nuk janë abstrakte. Nëse, për shembull, makinat elektrike evropiane i nënshtrohen një tarife prej 25 për qind, një furnizues i mesëm nga rajoni i Sauerland-it do të humbasë klientin e tij amerikan. Nëse lëndët e para kimike nga Evropa nuk janë më konkurruese, të gjithë zinxhirët e vlerës do të rrezikohen. Në rast dyshimi, kjo nënkupton zhvendosjen e prodhimit, ndalimin e investimeve – dhe po, edhe humbjen e vendeve të punës. Ajo që është veçanërisht perfide është se masat e SHBA-së nuk synojnë vetëm korporatat e mëdha, por prekin edhe kompanitë e mesme që nuk kanë mundësi të diversifikohen. Është edhe më e rëndësishme që ne si Bashkim Evropian të vazhdojmë të përgjigjemi në mënyrë të bashkuar dhe të ofrojmë mbrojtje të besueshme.
Cila do të jetë përgjigja e Bashkimit Evropian? Çfarë kundërmasash po përgatit aktualisht Komisioni i BE-së?
Bashkimi Evropian është i përgatitur – dhe madje që dje. Vitet e fundit, Komisioni i BE-së ka zhvilluar instrumente të gjera krizash, si Instrumenti Kundër Shtrëngimit, i cili bën të mundur përgjigjen në mënyrë specifike ndaj shtrëngimit ekonomik nga vendet e treta. Ky instrument tani është gati për përdorim.
Në të njëjtën kohë, Drejtoria e Tregtisë së BE-së po kryen analiza të detajuara të ndikimit në sektorë të veçantë. Mbi këtë bazë, ne mund të marrim kundërmasa të synuara – të tilla si tarifat ndëshkuese për produktet amerikane me rëndësi të fortë politike ose ekonomike. Këtu nuk bëhet fjalë për hakmarrje për hir të hakmarrjes, por për proporcionalitet dhe efektivitet. Ne nuk duam përshkallëzim të panevojshëm, por nuk duhet të tregojmë as dobësi. Mendoj gjithashtu se në kontekstin aktual ne duhet të ndjekim fuqishëm debatin për autonominë e hapur strategjike. Nuk mjafton të ndërmerren veprime afatshkurtra kundër tarifave. Ne duhet të marrim masa strukturore për të siguruar që në të ardhmen të jemi më pak të cenueshëm në fushat kritike – si energjia, lëndët e para, dixhitalizimi.
Çfarë opsionesh të tjera ka në anën evropiane? Çfarë do të thotë kjo për tregtinë me rajone të tjera, si Kina apo Azia në tërësi?
Diversifikimi është një element qendror i strategjisë sonë. Në vitet e fundit, BE-ja ka lidhur një gjeneratë të re marrëveshjesh tregtare: me Kanadanë (CETA), Japoninë (JEFTA), Vietnamin, Zelandën e Re dhe shpresojmë së shpejti me Mercosur. Këto marrëveshje na ndihmojnë të sigurojmë tregje, të forcojmë partneritetet strategjike dhe të reduktojmë varësinë tonë nga Shtetet e Bashkuara.
Në të njëjtën kohë, ekziston një ndërgjegjësim në rritje në Evropë se marrëdhëniet tregtare nuk duhet të zhvillohen në mënyrë naive. Kina është një partner i rëndësishëm ekonomik, por edhe një konkurrent sistemik. Këtu duhet bërë një dallim i qartë ndërmjet bashkëpunimit dhe demarkacionit. Ne duhet të jemi në gjendje të mbrojmë interesat e kompanive evropiane edhe më mirë – veçanërisht në tregjet ku nuk ka kushte të barabarta. Një fushë tjetër e rëndësishme është ndërtimi i koalicionit ndërkombëtar. SHBA po izolohet me politikën e saj tarifore. Evropa, nga ana tjetër, mund të zhvillojë standarde të përbashkëta dhe marrëdhënie të qëndrueshme ekonomike me vendet në Jugun Global, me shtetet e ASEAN-it ose demokracitë e Amerikës Latine. Ky është një avantazh gjeopolitik që ne duhet ta shfrytëzojmë.
Dhe cilat janë perspektivat tona afatmesme? A jemi shumë të varur nga SHBA, apo mund të dalim edhe më të fortë nga kjo krizë?
Krizat janë gjithmonë një thirrje zgjimi. Partneriteti transatlantik është i rëndësishëm, ka thellësi historike dhe rëndësi strategjike – por nuk duhet të jetë kurrë një rrugë njëkahëshe. Nëse SHBA vepron në mënyrë të njëanshme, Evropa duhet të përgjigjet në baza të barabarta. Lajmi i mirë është se ne kemi ndërmarrë tashmë shumë hapa vitet e fundit për të forcuar elasticitetin tonë – në sektorin e energjisë, në dixhitalizim, në zinxhirët e furnizimit. Tani duhet të ndjekim vazhdimisht këtë rrugë.
Në afat të mesëm, mundësia jonë qëndron në të dëshmuar fort se Evropa jo vetëm që mund t’i rregullojë, por edhe t’i formësojë gjërat. Një politikë industriale koherente, e shoqëruar me një politikë tregtare të bazuar në vlera, mund ta pozicionojë Evropën globalisht – jo si një partner i vogël, por si një aktor i pavarur. Për më tepër, vlerat evropiane – demokracia, sundimi i ligjit, qëndrueshmëria – po bëhen gjithnjë e më shumë një avantazh lokal. Kompanitë në të gjithë botën janë në kërkim të partnerëve të besueshëm. Nëse kemi sukses në ndërthurjen e transparencës, sigurisë dhe fuqisë novatore, atëherë Evropa mund të dalë nga ky debat edhe më e fortë.
Më në fund, a do të ketë një ndërprerje të plotë në marrëdhëniet transatlantike?
Unë shpresoj se jo. Por ne nuk duhet të mbyllim sytë para faktit se po hyjmë në një epokë të re të ekonomisë globale. Besueshmëria e partnerëve tradicionalë po shkatërrohet dhe ndërrimet e fuqisë gjeopolitike janë një realitet. Ne duhet të përgatitemi për rritjen e konflikteve të interesit – jo vetëm me SHBA-në, por edhe me Kinën, Indinë dhe lojtarë të tjerë në zhvillim.
Megjithatë, shoqëritë në SHBA dhe Evropë ende ndajnë shumë vlera themelore. Neve na takon ta ruajmë këtë themel. Kjo mund të arrihet vetëm me dialog, por edhe me vendosmëri. Ne jemi të gatshëm të flasim, por nuk do të frikësohemi. Bashkimi Evropian tani është ekonomikisht, politikisht dhe institucionalisht më i fortë se kurrë më parë. Tani është e rëndësishme të tregohet kjo forcë – me kujdes, por me vendosmëri. [IPG]
