Presidenti turk është në kulmin e pushtetit të tij. Partnerët e tij jashtë vendit tolerojnë eliminimin e kundërshtarit të tij politik. Demokratët në Turqi kanë mbetur vetëm.
Nga Andrea ERNST [NZZ]
Presidenti Erdogan flet para mbështetësve të tij në Ankara
Ajo që Rexhep Tajip Erdogan po kryen këto ditë është një grusht shteti nga lart dhe një goditje ndaj trashëgimisë së Mustafa Ataturkut, figurës laike që cilësohet si babai i Turqisë. Erdogan ka qenë duke e çuar përpara erozionin e demokracisë dhe shtetit ligjor për shumë vite. Por eliminimi i konkurrentit të tij më të fortë shkon përtej kësaj.
Të dielën, ai e futi në burg Ekrem Imamoglun me akuza të dobëta. Kryetari i bashkisë së Stambollit dhe përfaqësuesi i njohur i Partisë Laike Republikane Popullore (CHP) akuzohet për korrupsion dhe mbështetje të terroristëve.
Të gjithë e dinë: Imamoglu do të shkarkohet nga detyra sepse presidenti nuk dëshiron të konkurrojë me të në një zgjedhje demokratike. 54-vjeçari ka çfarë duhet për ta mundur në kutitë e votimit. Dhe 71-vjeçari Erdogan nuk dëshiron të mendojë për dorëheqjen. Ai ka mbi njëzet vjet që drejton fatin e vendit. rrahur
Rezistenca ndaj “grushtit të shtetit” është e fortë në vend. Pavarësisht valës së afërt të represionit, pavarësisht ndalimeve të demonstratave, gazit lotsjellës dhe arrestimeve, dhjetëra mijëra qytetarë po dalin në rrugë.
Pse po godet Erdogan tani? Në fund të fundit, kanë mbetur edhe tre vjet deri në zgjedhjet e rregullta presidenciale. Përgjigja është: Sepse ai mundet. Gjendja e punëve dhe interesat e aleatëve të tij strategjikë janë më të favorshme se kurrë për një sulm të madh ndaj kundërshtarëve të tij.
Presidenti është në kulmin e fuqisë së tij: kurdët janë të hutuar falë një marrëveshjeje të mundshme paqeje dhe aleatët e tij janë në pushtet në Siri. Dhe më e rëndësishmja, amerikanët duan dhe evropianët duhet ta lënë atë ta bëjë atë.
Islamisti autoritar nuk ka asgjë për t’u frikësuar nga Trumpi. Marrëdhëniet mes dy presidentëve janë të shkëlqyera dhe bëhen gjithnjë e më të mira, raporton i dërguari special amerikan Steve Witkoff.
Dobësia e Trump për burrat e fortë është e njohur. Por Erdogani ka gjithashtu diçka konkrete për të ofruar: Ai mbështet iniciativën amerikane të paqes në luftën ruse kundër Ukrainës. Kjo është e rëndësishme për Uashingtonin, sepse Turqia luan një rol qendror si një vend i Detit të Zi dhe si roje e Bosforit. Dhe Erdogani është i interesuar për marrëveshjet për armatim nga amerikanët.
Pas një bisede telefonike me Trump në mes të marsit, të dyja palët po negociojnë bashkëpunimin në prodhimin e avionëve luftarakë F-16 dhe kanë rënë dakord për pjesëmarrjen turke në ndërtimin e një fabrike amerikane për municione artilerie. Kjo u sjell dobi të dyja palëve dhe është tërësisht në përputhje me dëshirat e Trump.
Por as Erdogani nuk duhet të presë ndonjë vështirësi nga Evropa pas sulmit të tij. Brukseli tashmë ka shprehur shqetësimin e tij ritual për këtë. Nuk do të ketë shumë më tepër, sepse BE-ja ka qenë prej kohësh më e varur nga Ankaraja sesa anasjelltas. Për dhjetë vjet, Turqia ka penguar (kryesisht) refugjatët sirianë të udhëtojnë në Evropë dhe po e paguan për këtë.
Që kur pushtimi rus i Ukrainës dhe politika e sigurisë së Trumpit u largua nga Evropa, Turqia është bërë edhe më e rëndësishme për BE-në. Për riarmatimin dhe parandalimin e tij ushtarak, kontinenti i vjetër varet nga industria e avancuar e armëve dhe ushtria e testuar në betejat e Turqisë.
Vetëm me një grusht shteti të befasishëm dhe një lloj marrëveshje shkëmbimi BE-ja mund të ushtrojë ndikim mbi Erdoganin: presidentit turk do t’i duhej të lironte Imamoglun, në këmbim evropianët do t’i ofronin atij modernizimin e menjëhershëm të bashkimit doganor dhe liberalizimin e vizave – si një shpërblim për sjelljen e tij të mirë.
Por BE-ja është shumë e ngadaltë dhe shumë e kufizuar nga sjelljet morale për transaksione të tilla. Është gjithashtu e pasigurt nëse Sulltani i ri do të ndryshonte mendje. Përfundimi i trishtuar është: populli turk është tejet i vetmuar në luftën e tij për demokraci. [Përktheu: ISHGJ]
