Konsulenti politik konservator Geoffrey Kabaservice për përvetësimin e republikanëve nga Trump-i, gabimet e Biden-it dhe rolin ndërkombëtar të Gjermanisë.
Pëyetjet i parashtroi: Mira Groh [IPG]
Joe Biden/i kundër Donald Trump/it – në nëntor, me shumë gjasa, do të ketë një edicion të ri të një dueli elektoral në SHBA që tashmë është zhvilluar për herë të parë në pothuajse 70 vjet. Ish-presidenti 77-vjeçar po kërkon hakmarrje, ndërkaq 81-vjeçari në detyrë kishte sinjalizuar përpara fitores së tij në zgjedhje se do t’ia dorëzonte stafetën një brezi të ri pas një mandati. Sot ai pretendon se vetëm ai mund ta mposhtë Trump-in. A janë Shtetet e Bashkuara peng i një lloj bllokimi?
Dr. Geoffrey Kabaservice: 70 për qind e amerikanëve ishin kundër që Bideni dhe Trumpi të konkurronin kundër njëri-tjetrit për herë të dytë në zgjedhjet presidenciale të këtij viti. Megjithatë, nuk do të thosha se SHBA-ja nuk është më në gjendje të ecë përpara. Ka disa elementë strukturorë në sistemin politik të Shteteve të Bashkuara që dikur na shërbenin mirë, por nuk funksionojnë më. Ka dy arsye kryesore për këtë. Së pari, shoqëria është shumë më e ndarë në kampe dhe e polarizuar se në kohët e mëparshme, dhe së dyti, kjo është pikërisht arsyeja pse disa struktura që më parë mezi dalloheshin tani kanë një ndikim shumë të dukshëm. Shembulli më i dukshëm është Kolegji Zgjedhor. Ky konstrukt demokratik bie ndesh me parimin e shumicës dhe u dëshmua jofunksional menjëherë pas prezantimit të tij në shekullin e 18-të. Sot, rezultati është se zgjedhjet e ardhshme, ashtu si çdo zgjedhje e 20 viteve të fundit, përfundimisht zbresin në gjashtë shtete – dhe votat e ndoshta vetëm 50,000 njerëzve në këto shtete. Fakti që një shoqëri demokratike përdor këtë metodë për të zgjedhur lidershipin e saj politik është absurd.
Ekziston një ndjenjë stagnimi apo ndoshta edhe rraskapitjeje në shoqëri. Ndarja në kampe politike partiake është aq e thellë sa nuk jemi në gjendje as të miratojmë ligje që në fakt duhet të jenë rutinë, por të nevojshme për të mbajtur shtetin në funksion. Ekziston një mungesë e aftësisë për të bërë kompromis ose për të rënë dakord për ndonjë gjë, veçanërisht në anën republikane. Edhe para se të emërohej, Trumpi i ndaloi me sukses republikanët në Kongres të arrinin marrëveshje me demokratët. Një shembull është çështja e emigracionit: Trumpi dëshiron që situata në kufirin me Meksikën të jetë sa më e keqe që të mund të fajësojë Bidenin për këtë. Demokratët madje ishin të përgatitur të hiqnin dorë nga pozicionet që kishin mbajtur për dekada me radhë, në mënyrë që të miratonin legjislacionin e imigracionit. Shumë republikanë ishin të gatshëm ta pranonin këtë ligj, i cili vendosi kontrolle shumë më të rrepta në kufi. Në retrospektivë, shumë do të pendohen për refuzimin e kësaj marrëveshjeje dypartiake. Kush e di se çfarë mund të arrijë një President Trump për këtë çështje nëse demokratët nuk bëjnë kompromis? Nga ana tjetër: A do ta kujtojnë votuesit në nëntor se Trumpi dhe republikanët ishin ata që penguan kompromisin?
Çfarë do të thotë për Partinë Republikane që reja e Trumpit, Lara Trump, tani është bashkëkryetare e Komitetit Kombëtar Republikan (RNC) – organi organizativ kombëtar i partisë?
Dr. Geoffrey Kabaservice: Marrja e kontrollit të RNC nga Trumpi ka implikime të mëdha për republikanët. Në vetvete, nuk është e pazakontë që një kandidat presidencial të dëshirojë të instalojë ekipin e tij në komitet, veçanërisht nëse udhëheqja e mëparshme kishte një këndvështrim tjetër ideologjik. Por fakti që një president do të hidhte nga dera kaq shumë punonjës të RNC-së dhe do të emëronte renë e tij është shumë i jashtëzakonshëm. Tashmë ka pasur njëfarë rezistence ndaj veprimeve të Trumpit – për shembull, pasi ai mbylli pikat e kontaktit (të ashtuquajturat qendra kontakti) në të gjithë vendin që supozohej të fitonin mbi amerikanët me rrënjë hispanike, afrikane dhe aziatike si votues për republikanët.
Megjithatë, republikanët janë më të shqetësuar për dy gjëra tjera: Së pari, ekziston frika se Trumpi mund të përdorë të gjitha burimet e organizatës së fushatës republikane për tarifat e tij ligjore. Shqetësimi i dytë është se ai mund të përdorë RNC-në për të zgjedhur mbështetësit e Trumpit si kandidatë republikanë për shumë zyra të tjera që do të rrëmbehen në zgjedhje. Ky do të ishte një problem sepse republikanët duhet të përfaqësojnë një spektër më të gjerë ideologjik nëse duan të fitojnë atje ku nuk janë tradicionalisht forca më e fortë. Trumpi tregoi më qartë në mesmandatet e vitit 2022 se ai ka zakon të emërojë kandidatë që janë besnikë ndaj tij dhe për këtë arsye i pëlqejnë. Është pothuajse e sigurt të thuhet se kjo u kushtoi republikanëve shumicën e Senatit në 2022 – dhe e njëjta gjë mund të ndodhë në zgjedhjet e Dhomës së Përfaqësuesve këtë vit.
A ka ende vend në parti për republikanët që nuk janë mbështetës të Trumpit?
Dr. Geoffrey Kabaservice: Hapësira është shumë e kufizuar. Sigurisht që ka përjashtime. Një shembull është David Valladeo. Ai është një nga dy republikanët e Dhomës së Përfaqësuesve që votuan për shkarkimin e Trumpit pas kryengritjes së 6 janarit. Ai ende mban mandatin e tij. Por baza e Partisë Republikane është pas Trumpit dhe kjo bazë është aq e fortë sa që ishte në gjendje të shtynte riemërimin e tij kundër të gjitha gjasave. Nuk do të zhduket edhe nëse Trumpi do të zhduket nesër. Sfidimi i këtij lloji të populizmit është shumë i vështirë për republikanët që mbajnë poste apo pretendojnë mandate.
Shumica e republikanëve janë konservatorë të stilit të Ronald Reagan me zemër. Ata nuk janë të bindur as nga refuzimi i globalizmit nga Trumpi dhe as nga dëshira e tij për t’i lënë aleatët tanë, dhe veçanërisht NATO-n, të kujdesen për veten e tyre. Ata nuk janë as të bindur nga preferenca e deklaruar e Trumpit për Rusinë dhe braktisja e tregtisë apo unitetit kombëtar. Por ata nuk lejohen ta thonë këtë publikisht – dhe ky është një zhvillim krejtësisht befasues dhe krejtësisht i ri në historinë politike të SHBA-së. Të paktët që dihet se flasin kundër Trumpit janë kryesisht ish-zyrtarë të zgjedhur si Liz Cheney.
Në vitin 2020, Trumpi humbi votën e elektoratit femër në periferi. A do të luajnë rol edhe këtë herë këta zëra?
Dr. Geoffrey Kabaservice: Nuk ka gjasa të kenë një ndikim të rëndësishëm në këto zgjedhje sepse dinamika nuk do të jetë shumë më ndryshe se në dy zgjedhjet e mëparshme. Klasa e bardhë punëtore mund të luajë një rol pak më të madh, pasi shumica e tyre votuan për Bidenin në vitin 2020 dhe mund të mos e bëjnë këtë këtë herë. Arsyeja për këtë është një ndryshim masiv strukturor që ka ndodhur kohët e fundit në peizazhin politik të Amerikës: partitë janë në proces të shkëmbimit të bazave të tyre klasore. Bill Clintoni humbi votat e akademikëve, por fitoi një shumicë të konsiderueshme midis punëtorëve amerikanë. Sot është e kundërta. Trumpi do të fitojë një shumicë mes amerikanëve pa arsim universitar dhe do të humbasë pothuajse të gjitha votat e akademikëve, të cilat tentojnë të përfshijnë gra votuese në periferi. Ka shumë të ngjarë që ata të votojnë për demokratët – dhe epërsia e demokratëve në vota gjithashtu ka të ngjarë të rritet mes këtij grupi në krahasim me zgjedhjet e fundit. Trumpi nuk do të përpiqet veçanërisht shumë për të fituar votat e tyre në fushatën zgjedhore. Çështja thelbësore është se sa prej tyre do të votojnë, sepse nuk janë pjesë e elektoratit klasik demokrat. Ata duan një kandidat që flet shumë më tepër se Joe Bideni për një buxhet federal të balancuar, një Amerikë të fortë me një mbrojtje të fortë, arsim të lartë dhe meritokraci.
Për sa i përket politikës ekonomike, rekordi i Bidenit është mbresëlënës. Ai po ofron përsëri më shumë punësim dhe po funksionon në heshtje dhe pa probleme në krahasim me kaosin e administratës Trump. Pse po humbet mbështetjen e punëtorëve amerikanë?
Dr. Geoffrey Kabaservice: Fakti është se Bideni ka një rekord më të mirë ekonomik sesa Trumpi në 2019. Ajo që ekipi i politikës ekonomike të Bidenit ka arritur në vetëm një vit e gjysmë për të ndihmuar vendin të rimëkëmbet nga inflacioni është një nga arritjet më të mëdha që kam parë nën çdo president në e kam përjetuar gjithë jetën. Megjithatë, njerëzit kanë ende ndjenjën se gjërat do të kishin qenë më mirë për ta në 2019. Presidenti përballet me një problem të dyfishtë: Së pari, ekipi i Bidenit nuk është i mirë në komunikimin e sukseseve të tij. Shumica e votuesve as që e dinë që këto suksese kanë ekzistuar. Së dyti, inflacioni nuk është larguar dhe po godet më fort klasën punëtore. Amerikanët aktualisht po shpenzojnë më shumë nga të ardhurat e tyre për ushqim sesa në 30 vjet. Fatkeqësisht, në shumë raste inflacioni është një vrasës i vërtetë presidencial.
Trump aktualisht është përpara në sondazhe. Çfarë këshille do t’u jepnit liderëve evropianë në situatën aktuale?
Dr. Geoffrey Kabaservice: Ne nuk e dimë nëse Trumpi do të fitojë zgjedhjet, as nuk e dimë se çfarë do të ndodhë nëse ai fiton. Ashtu si shumë populistë të tjerë, Trumpi shpall disa masa që ai në fakt nuk dëshiron t’i zbatojë ose nuk mund t’i zbatojë. Për një gjë, ai me të vërtetë duket se ka një antipati ndaj aleancave të SHBA-së dhe një marrëdhënie empatike me diktatorët. Nga ana tjetër, gjatë presidencës së Trumpit nuk pati ndonjë kthesë domethënëse të SHBA-së drejt Rusisë apo Kinës. Evropa nuk duhet të bjerë në panik tani, por duhet të përgatitet për faktin se Amerika do të luajë më pak një rol udhëheqës global se më parë. Evropa gjithashtu duhet të përgatitet në rast se Trumpi humbet, sepse Trumpi nuk mund të thotë fjali të tilla si “Ne duhet të dalim nga NATO, aleatët tanë po na shqyejnë” nëse ato nuk do të korrespondojnë me gjendjen aktuale të pjesëve të popullsisë amerikane.
Politikanët në Evropë duhet të kuptojnë se marrëdhënia transatlantike nuk ka më të njëjtën rëndësi për SHBA-në si dikur. Ata duhet, më seriozisht se më parë, të kuptojnë seriozisht se çfarë do të thotë në të vërtetë një “pikë kthese”: që Evropa të marrë drejtimin më me vendosmëri se më parë, se Gjermania forcon kapacitetet e saj ushtarake dhe është e përgatitur t’i rezistojë rolit udhëheqës amerikan dhe të bëhet një autoritet. që bashkon shoqëritë demokratike në mbarë botën. Gjermania duhet të marrë një rol tjetër në Evropë dhe në botë dhe, në shumë mënyra, të mbushë vakumin e krijuar nga tërheqja e Amerikës. [IPG; përktheu nga gjermanishtja: ISHGJ]
__________________
* Dr. Geoffrey Kabaservice është drejtor i studimeve të politikave në Qendrën Niskanen në Uashington, D.C. Ai është autor i disa librave. Kabaservice ka shkruar për shumë media kombëtare, duke përfshirë New York Times, Washington Post, Los Angeles Times, Politico dhe Guardian.
