Politologu amerikan John Mearsheimer ka fituar emër si një “neorealist”. Mbi të gjitha, teoritë e tij demonstrojnë një mungesë cinike të ndjeshmërisë ndaj viktimave të dhunës shfarosëse. Ato fisnikërojnë hapur të drejtën e më të fortit për arbitraritet.
Nga Dr Richard Herzinger [NZZ]
Për vite me radhë, një rrjet i përhapur politik, intelektual dhe akademik është përpjekur të minojë vullnetin e demokracive perëndimore për të mbrojtur veten duke mohuar ose minimizuar shkallën e kërcënimit të paraqitur nga Rusia dhe fuqitë e tjera autokratike. Është një formim ligjërimi që shkon përtej vijës tradicionale ndarëse mes të majtës dhe të djathtës. Emëruesi i tyre i përbashkët është sugjerimi stereotipik se në fund të fundit vetëm Perëndimi mund të fajësohet për agresionin siç është lufta asgjësuese e Rusisë kundër Ukrainës, pasi ajo “provokoi” agresorët.
Një nga stimuluesit kryesorë të këtij ritmi është politologu amerikan John Mearsheimer, i cili në mënyrë prototipike fajëson SHBA-të dhe aleatët e saj për agresionin rus kundër Ukrainës. Sipas kësaj logjike, Rusia e ndjeu statusin e saj hegjemonist brenda “zonës së saj të ndikimit” të kërcënuar nga zgjerimi i NATO-s dhe BE-së në Evropën Lindore dhe për këtë arsye u detyrua t’i jepte fund kësaj me forcë ushtarake.
Me sa duket çështja është serioze
Mearsheimer, i cili respektohet gjerësisht në qarqet akademike, i jep këtij konstrukti të përhapur konspirativ antiperëndimor, i cili përkon me udhëzimet propagandistike të Kremlinit, pamjen e një serioziteti të shkencave politike. Sepse ai përfaqëson një teori gjoja konsistente për ligjet e politikës botërore, e cila ende i siguron atij statusin e një eksperti të diskutueshëm, por megjithatë kompetent të strategjisë në botën profesionale.
Mearsheimer konsiderohet një përfaqësues kryesor i “neorealizmit” në një variant që ai vetë e përshkruan si “realizëm fyes”. Megjithatë, sa larg është kjo teori nga realiteti, mund të shihet në komentet dhe diagnozat mbi zhvillimet politike globale që Mearsheimer nxjerr prej saj.
Gjesti i “realizmit të matur”, i cili nuk e lejon veten të shpërqendrohet nga iluzionet
“moralizuese”, kultivohet nga “ekspertë” të shumtë perëndimorë.
Në një leksion në vitin 2015, ai deklaroi se Putini ishte “shumë i zgjuar që të donte ta kthente Bashkimin e vjetër Sovjetik”, duke mohuar kështu qëllimet e dukshme perandorake të regjimit të Kremlinit. Pasi Putini hodhi poshtë brutalisht deklaratën e tij apologjike për pushtimin rus në të gjithë Ukrainën, Mearsheimer shpjegoi në një intervistë në qershor 2022 se dërgesat e armëve në Ukrainë do ta “përkeqësonin edhe më shumë një situatë tashmë të keqe”. “Rruga më e mirë për të dalë nga kjo fatkeqësi” është “një zgjidhje e negociuar”.
Në këtë pikë, masakra e Buçës ishte tashmë e njohur dhe të gjithë mund të imagjinonin se çfarë do të ndodhte me të gjithë popullsinë civile të Ukrainës nëse ushtria ukrainase nuk do të kishte armë për t’u mbrojtur.
Mearsheimer, megjithatë, sugjeron se në të vërtetë ekziston një opsion për “negociatat” me Ukrainën – megjithëse udhëheqja e Kremlinit nuk ka lënë kurrë asnjë dyshim se negociatat janë vetëm një opsion për ta, me kusht që Ukraina t’i nënshtrohet pushtetit të tyre. Por kjo do të përbënte kapitullimin e Ukrainës dhe rrjedhimisht likuidimin e sovranitetit të saj shtetëror dhe identitetit kombëtar.
Mungesa cinike e ndjeshmërisë
Megjithatë, në të njëjtën intervistë, Mearsheimer akuzoi amerikanët se nuk duan një zgjidhje të negociuar, por përkundrazi se kanë interes “të mposhtin Rusinë ushtarakisht në tokën ukrainase”. Duke pasur parasysh faktin se SHBA është në fakt deri tani furnizuesi më i madh dhe më i rëndësishëm i armëve për Ukrainën, por deri më sot i ka ndaluar sistemet e armëve që janë thelbësore për mposhtjen e agresorit, kjo është një deklaratë joreale. Por qëllimi i Mearsheimer-it është të fshehë se kush është përgjegjës i vetëm për shpërthimin dhe vazhdimin e luftës: Rusinë.
Kështu provohet të jetë një përforcues i ngathët i tingullit për operacionet e luftës dezinformative të Kremlinit. Por gjithashtu tregon në një mënyrë shembullore se simpatitë për Putinizmin dhe ndjenjat anti-izraelite janë të lidhura strukturalisht. Në pamfletin e tij “Lobi i Izraelit” nga viti 2007, të cilin ai e shkroi së bashku me Stephen Walt, Mearsheimer kishte ngjallur tashmë ndjenja antisemite duke pretenduar se organizatat hebraike po pengonin SHBA-në të ndiqnin interesat e saj të vërteta politike globale.
Ky imazh i shtrembëruar të kujton stereotipin e vjetër antisemitik të judaizmit si një trup i huaj brenda kombeve. Izolacionistët amerikanë të viteve 1930 dhe 1940 jo vetëm që agjituan kundër hyrjes së SHBA-së në luftën në Evropë, por edhe kundër dërgesave të armëve në Britaninë e Madhe. Këto janë të kota pasi britanikët gjithsesi do ta humbnin luftën kundër Hitlerit. Zëdhënësit e këtij izolacionizmi ishin antisemitët Henry Ford dhe Charles Lindbergh, të cilët akuzuan “hebrenjtë botërorë” se donin ta çonin Amerikën në luftë.
Sot, Mearsheimer akuzon Izraelin se ka kryer gjenocid në Gaza, ndërkohë që hesht për gjenocidin e kryer në fakt nga Rusia në Ukrainë. Në përgjithësi, ai na rikthen tek marrëdhëni autor-viktimë në lidhje me luftën mbrojtëse të Izraelit kundër falangës Iran-Hamas-Hezbollah. Në përshkrimin e tij, është Izraeli ai që po “përshkallëzon” luftën në Lindjen e Mesme duke sulmuar Hamasin në Gaza dhe Hezbollahun në Liban. “Eksperti” shpërfill faktin se këto janë akte vetëmbrojtjeje në përgjigje të masakrës së 7 tetorit 2023, vrasja masive më e madhe dhe më mizore e hebrenjve që nga Holokausti. Nëse ai nuk sugjeron se veprimet vrastare si kjo janë marrë për politikën e pretenduar të dhunës së tepruar të shtetit hebre, motivi i vërtetë i së cilës është dëbimi i palestinezëve.
“Neorealizmi” i Mearsheimer-it dëshmon mbi të gjitha për mungesën cinike të ndjeshmërisë ndaj viktimave të dhunës shfarosëse dhe nuk përfaqëson asgjë tjetër veçse një fisnikërim të maskuar “objektivist” të pushtetit arbitrar të më të fortit. Sipas kësaj teorie, politika botërore është çështje e fuqive të mëdha, përpjekja e të cilave për hegjemoninë është, si të thuash, strukturore e ngulitur në natyrën e tyre. Prandaj ambiciet e tyre për dominim duhet të pranohen si një fakt i natyrshëm që nuk mund të luftohet duke përdorur kategoritë “morale” dhe ideale. Rrjedhimisht, në teorinë e Mearsheimer-it, dallimi midis fuqive demokratike dhe diktatoriale luan aq pak rol sa të drejtat e popujve si ukrainasi që nuk duan t’i përkulen dominimit perandorak.
Por nëse politika botërore është vetëm lojë e forcave midis fuqive të mëdha në një sistem “anarkik” pa rregulla gjithëpërfshirëse – pse Mearsheimer akuzon SHBA-në dhe Perëndimin se kanë “provokuar” Rusinë duke zgjeruar zonën e saj të ndikimit? Kur bëhet fjalë për demokracitë, Mearsheimer braktis qëndrimin e tij si një analist gjoja rreptësisht objektiv dhe bëhet një akuzues.
Dashuria e pashkatërrueshme e shumë “realistëve” ndaj Rusisë shpjegohet jo vetëm me një nga idetë e tyre të preferuara: Moska mund të fitohet si një aleat kundër ose të paktën një kundërpeshë ndaj Kinës. Por në realitet, Kina dhe Rusia, së bashku me Iranin dhe Korenë e Veriut, formojnë një bosht global antiperëndimor që synon të zhdukë rendin ekzistues botëror të bazuar në rregulla. Megjithatë, ky fakt i dukshëm nuk duket se ende nuk u ka rënë në sy “realistëve”.
Siguri false
Gjesti i “realizmit të matur”, i cili nuk e lejon veten të shpërqendrohet nga iluzionet “moralizuese” të një rendi botëror liberal, kultivohet nga “ekspertë” të shumtë perëndimorë. Historiani gjerman i Evropës Lindore, Jörg Baberowski, shpjegoi kohët e fundit se Perëndimi nuk donte të kuptonte se herët a vonë Putini do t’i përgjigjej me agresion “afrimit të Ukrainës me NATO-n dhe BE-në”. Baberowski, i cili rastësisht e konsideron një ide “plotësisht joreale” që Putini do të sulmonte një vend të NATO-s, arrin në përfundimin se ne “nuk mund ta ndryshojmë faktin që Putini dhe Rusia janë ashtu siç janë. Ju duhet ta trajtoni këtë realitet në një mënyrë pragmatike.”
Marrja e gjërave “siç janë”, edhe nëse ato janë makina monstruoze vrasjesh, rezulton të jetë një thelb i varfër dhe i rrezikshëm i këtij lloji “realizmi”. Është e lehtë të merret me mend se çfarë nënkuptohet me “pragmatizëm” sipas premisave të tij dhe në funksion të agresionit global të “Boshtit të Autokratëve” (Anne Applebaum): përpjekja për të blerë një ndjenjë të rreme sigurie duke i bërë lëshime agresorit.
Por gabimi kryesor i “realistëve” të cilëve u pëlqen të mendojnë në kategoritë e “zonave të mëdha me ndalim të ndërhyrjes për fuqitë jashtë zonës” të Carl Schmitt [Karl Shmitit] është të besojnë se, regjimet agresive kënaqen të kontrollojnë “zonat e tyre të ndikimit” dhe sipas dëshirës, le të lejohen të mbizotërojë.
Në realitet, Rusia e Putinit synon të shkatërrojë demokracitë liberale në tërësi, dhe Pekini po kërkon gjithashtu kontroll më të madh mbi qendrat e kontrollit të brendshëm të shoqërive perëndimore. Nëse Perëndimi në fakt vendos një lloj ndalimi të ndërhyrjes në “hapësirat” që gjoja u takojnë kundërshtarëve të tij, kjo në asnjë mënyrë nuk do të thotë që edhe kundërshtarët e tyre do t’i përmbahen asaj në drejtim të kundërt. Një “realizëm” që ushqen këtë iluzion i hap rrugën përparimit të autoritarizmit. [Përktheu: ISHGJ]
_______________________________________________
Richard Herzinger jeton si gazetar i pavarur në Berlin. Blogjet e tij mund të shihen në: “Herzinger – mbaj këto të vërteta”.
