Nga GENT SINANI
Në panoramën e mendimit politik shqiptar, libri “Neoshqiptarizmi” i Arian Galdinit shfaqet si një manifest i një rinisjeje kombëtare dhe intelektuale, një përpjekje për të rikthyer shqiptarizmin si një vizion dhe projekt të qëndrueshëm politik dhe kulturor.
Ky tekst, i mbështetur mbi një analizë historike, ideologjike dhe filozofike të thelluar synon të ndërtojë një qasje të re për të ardhmen e kombit shqiptar, duke lidhur traditën me modernitetin, identitetin kombëtar me progresin dhe patriotizmin me angazhimin politik të ndriçuar.
Në thelbin e tij, “Neoshqiptarizmi” është një përpjekje për të sintetizuar trashëgiminë historike dhe mendimin politik shqiptar me kërkesat e kohës moderne. Në këtë drejtim, Galdini ndjek një linjë të mendimit që ngjason me konservatorizmin ndriçues të filozofëve si Edmund Burke, i cili argumentonte se një komb duhet të ruajë thelbin e tij tradicional, ndërsa përshtatet me ndryshimet historike.
Kjo është një doktrinë që synon të jetë një rikthim në vlera, por pa u kthyer në një nostalgji të verbër. Në këtë kontekst, Galdini e sheh Neoshqiptarizmin si një projekt të pashmangshëm për shqiptarët e shekullit XXI, duke ndërtuar mbi shtyllat e Rilindjes Kombëtare dhe mendimtarëve të mëdhenj shqiptarë si Sami Frashëri, Fan Noli, Faik Konica, At Gjergj Fishta dhe Mithat Frashëri.
Kjo është një përpjekje për të ringjallur mendimin politik shqiptar, duke e çliruar atë nga dogmat ideologjike dhe duke e vendosur në shinat e një vizioni të qartë kombëtar. Një nga aspektet më të rëndësishme të “Neoshqiptarizmit” është përpjekja për të rizbuluar dhe riafirmuar rrënjët e identitetit shqiptar.
Siç argumenton Samuel Huntington në “Përplasja e Qytetërimeve”, kombet që nuk njohin dhe nuk afirmojnë identitetin e tyre, rrezikojnë të humbasin në vorbullën e globalizmit. Galdini e ndjek këtë logjikë duke theksuar se shqiptarët duhet të njohin dhe mbrojnë trashëgiminë e tyre për të qenë faktorë në arenën ndërkombëtare. Në këtë pikë, ai ndjek një linjë mendimi të Sami Frashërit, i cili në veprën e tij “Shqipëria ç’ka qenë, ç’është dhe ç’do të bëhet”, argumentonte se shqiptarët duhet të zhvillojnë një vetëdije kombëtare që bazohet në njohjen e së kaluarës dhe ndërtimin e një të ardhmeje mbi këtë themel. Një aspekt kritik i “Neoshqiptarizmit” është vizioni i tij për lidershipin.
Galdini propozon një model të udhëheqjes me vlera, ku politika nuk shihet si një instrument pushteti, por si një akt përgjegjësie ndaj kombit. Ky është një koncept i ngjashëm me atë që promovonte Max Weber me idenë e “etikës së përgjegjësisë”, ku liderët duhet të jenë të përkushtuar ndaj kauzave dhe jo thjesht ndaj interesave të ngushta personale apo grupore.
Në këtë aspekt, “Neoshqiptarizmi” paraqitet si një thirrje për një elitë të re, e cila të ketë një kombinim të dijes, integritetit dhe përkushtimit ndaj kombit. Kjo është një qasje që sfidon realitetin aktual politik shqiptar, ku shpesh lidershipi shihet si një mjet për të ruajtur status quo-në dhe jo si një forcë transformuese. Ndërsa “Neoshqiptarizmi” është një doktrinë që afirmon identitetin kombëtar, ai nuk është një izolim nga bota.
Përkundrazi, Galdini argumenton për një Shqipëri që është pjesë e Perëndimit, duke ndjekur frymën e Arbën Xhaferit, i cili theksonte se shqiptarët duhet të jenë pjesë e botës perëndimore pa humbur identitetin e tyre. Në këtë kuptim, “Neoshqiptarizmi” ngjan me konceptin e sovranizmit të ndriçuar, i cili promovon mbrojtjen e sovranitetit kombëtar, por pa refuzuar bashkëpunimin dhe integrimin ndërkombëtar.
Në përfundim, “Neoshqiptarizmi” është më shumë se një analizë politike, është një thirrje për zgjim kombëtar.
Galdini kërkon të krijojë një vetëdije të re shqiptare, e cila të jetë e mbështetur mbi vlerat e qëndrueshme të kombit, por njëkohësisht e aftë të përballojë sfidat e kohës moderne. Kjo doktrinë është një përgjigje ndaj krizës së identitetit dhe mungesës së vizionit, që shpesh ka karakterizuar skenën politike shqiptare.
Në këtë kuptim, “Neoshqiptarizmi” mund të shihet si një rinisje, një përpjekje për të ringjallur frymën e shqiptarizmit në një epokë të re. Libri “Neoshqiptarizmi” është një kontribut i rëndësishëm për mendimin politik shqiptar dhe një thirrje për një shqiptarizëm të ri, më të vetëdijshëm, më të guximshëm dhe më të lidhur me rrënjët e tij historike.
Duke u mbështetur në traditën e mendimtarëve më të mëdhenj shqiptarë dhe duke e përshtatur këtë trashëgimi me sfidat e shekullit XXI, Galdini krijon një platformë të fuqishme për një Shqipëri të ndërgjegjshme dhe aktive në arenën ndërkombëtare.
Në një kohë kur shqiptarët përballen me sfida të mëdha politike, ekonomike dhe kulturore, “Neoshqiptarizmi” është një ftesë për të menduar, vepruar dhe ndërtuar një të ardhme mbi themelet e vlerave më të mira kombëtare. [Panorama]
