Samiti BE-SHBA: Ku tregtia është më e rëndësishme se gjeopolitika
Nga Shairee Malhotra [Observer Research Foundation]
Më 20 tetor Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen dhe shefi i Këshillit Evropian Charles Michel, takuan Presidentin e Shteteve të Bashkuara (SHBA) Joe Biden për samitin Bashkimi Evropian-SHBA në Uashington.
Samiti i mëparshëm BE-SHBA u zhvillua në qershor 2021. Fokusi I atij samiti ishte në forcimin e partneritetit transatlantik që kishte dëshmuar kohë të trazuara gjatë administratës Trump. Që atëherë, konflikti i Ukrainës ka përforcuar aleancën transatlantike, e cila është koordinuar në mënyrë efektive për të kundërshtuar agresionin rus përmes sanksioneve, furnizimeve me armë dhe masave të tjera. Samiti i këtij viti, i cili u shfaq në një botë të ndryshuar rrënjësisht të përballur me dy konflikte vdekjeprurëse, ishte një mundësi për të shfaqur unitetin dhe forcën.
Të bashkuar në gjeopolitikë
Në të vërtetë, të dy palët ia dolën të paraqesin një front të bashkuar për çështjet e mëdha gjeopolitike të ditës.
Një deklaratë e përbashkët gjithëpërfshirëse me tetë faqe përsëriti “mbështetje të palëkundur politike, financiare, humanitare dhe ushtarake për Ukrainën” dhe u zotua të “thellojë bashkëpunimin dhe angazhimin BE-SHBA për sigurinë dhe mbrojtjen”, me NATO-n në thelb të saj. Ai gjithashtu afirmoi të drejtën e Izraelit për të mbrojtur veten në mes të dhunës në rritje në Azinë Perëndimore.
Për Kinën, deklarata theksoi “marrëdhëniet konstruktive dhe të qëndrueshme”, ndërsa shpreh shqetësimet për Detet e Kinës Lindore dhe Jugore, ngushticën e Tajvanit dhe të drejtat e njeriut në Tibet dhe Xinjiang. Ai ra dakord për heqjen e rrezikut të varësive kritike dhe diversifikimin e zinxhirëve të furnizimit.
Megjithatë, ndërsa deklarata pasqyronte një shtrirje të gjerë në çështjet gjeopolitike, deklaratat për bashkëpunimin ekonomik ishin më pak të venerueshme. Kjo nuk është befasuese pasi paaftësia për t’u pajtuar me politikat tregtare është bërë një irritues i madh në marrëdhëniet transatlantike.
Eshtrat ekonomike të sherrit
Së bashku, industritë e çelikut dhe aluminit janë përgjegjëse për një të dhjetën e emetimeve të karbonit në mbarë botën. Në vitet e fundit, marrëdhëniet tregtare BE-SHBA janë karakterizuar nga një mosmarrëveshje e gjatë që kur administrata Trump vendosi tarifa për importet e çelikut dhe aluminit të BE-së në vitin 2018. Edhe pse administrata Biden pezulloi tarifat për dy vjet, një afat kohor deri në 31 tetor u caktua shmangu rivendosjen e tyre. Megjithatë, një marrëveshje rezultoi e pakapshme në samit për shkak të hezitimit të Brukselit, mes shqetësimeve për respektimin e rregullave të Organizatës Botërore të Tregtisë (OBT), për të vendosur tarifa ndaj ekonomive jo të tregut si Kina për të trajtuar mbikapacitetin dhe për të promovuar çelik më të pastër.
Në mungesë të ndonjë progresi thelbësor për këtë çështje, deklarata e përbashkët thjesht pohoi përparimin e bërë “për të identifikuar burimet e kapaciteteve të tepërta jo të tregut” dhe “të kuptuarit më të mirë të mjeteve për të adresuar intensitetin e emetimeve të industrisë së çelikut dhe aluminit”.
Samiti ishte një mundësi e humbur pasi me zgjedhjet amerikane që priten në vitin 2024, nuk ka gjasa që Biden të rrezikojë të tjetërsojë shtetet kyçe të prodhimit të çelikut si Ohio dhe Pensilvania. Për më tepër, BE-ja dhe SHBA-ja, pavarësisht se konvergojnë në disa nga kërcënimet që paraqet Kina, nuk shohin gjithmonë sy për sy se si të trajtojnë sfidën e Kinës, me Evropën që ende heziton të synojë hapur Kinën bazuar në nivele të larta të varësive ekonomike.
Një çështje tjetër që pret zgjidhje përfshin mineralet kritike që do t’i jepnin BE-së përjashtime në Aktin e Bidenit për Reduktimin e Inflacionit (IRA) prej 370 miliardë dollarësh. IRA synon të ofrojë subvencione për kompanitë amerikane për të përshpejtuar tranzicionin e energjisë së gjelbër, por firmat evropiane kanë frikë se subvencionet, ndërkohë që përfitojnë bizneset amerikane, do të ndikojnë tek prodhuesit evropianë të makinave që shesin automjete elektrike. Një marrëveshje për mineralet kritike të nxjerra ose të përpunuara në BE ka për qëllim t’u sigurojë kompanive evropiane të automobilave akses në kredinë e automjeteve të pastra nën IRA dhe të barazojë fushën e lojës.
Barazimi i politikës tregtare
Nuk është sekret se marrëdhënia transatlantike ka luftuar për të përmbushur potencialin e saj në fushën e ekonomisë dhe tregtisë.
Pavarësisht konkurrimit për të zgjeruar marrëdhëniet ekonomike me kombet ‘me mendime të ngjashme’ për të forcuar sigurinë ekonomike, negociatat për Partneritetin Transatlantik të Tregtisë dhe Investimeve (TTIP) – një marrëveshje tregtare e propozuar midis BE-së dhe SHBA-së që u rrëzua pas vitesh negociatash nga 2013-2016 – nuk ka gjasa të ringjallet duke pasur parasysh mbizotërimin e barrierave tregtare nga të dyja anët. Kjo ishte e dukshme në kundërshtimin që mori nga Brukseli dhe Uashington propozimi i kancelarit gjerman Olaf Scholz për të rifilluar bisedimet.
Me një takim të ardhshëm të Këshillit të Tregtisë dhe Teknologjisë BE-SHBA – një mekanizëm për të adresuar çështjet dypalëshe të tregtisë dhe teknologjisë – të planifikuar për në dhjetor, mbetet për t’u parë nëse të dy palët mund të arrijnë përparime domethënëse për këto mosmarrëveshje. Megjithatë, me zgjedhjet që priten në 2024 si në BE ashtu edhe në SHBA, stabilizimi i marrëdhënieve dhe lehtësimi i tensioneve të vazhdueshme përpara ndryshimeve të mundshme në udhëheqje janë të rëndësishme.
Së bashku, BE dhe SHBA, përfaqësojnë pothuajse 800 milionë qytetarë dhe një marrëdhënie ekonomike me vlerë 7.1 trilion dollarë. Përkundër një sfondi gjithnjë e më të paqëndrueshëm global që ka demonstruar qartë pamundësinë e shkëputjes së ekonomisë nga gjeopolitika, do të ishte e dobishme për BE-në dhe SHBA-në të trajtojnë këto kocka të vazhdueshme mosmarrëveshjeje dhe të thellojnë angazhimin e tyre ekonomik. [Përktheu: ISHGJ]
__________________________________
Shënim për autoren: Shairee Malhotra është një bashkëpunëtore me Programin e Studimeve Strategjike në Fondacionin Kërkimor Observer. Shairee Malhotra është anëtare e Forumit Azia Jugore 2020 në grupin e Profesionistëve të Rinj për Politikat e Jashtme (YPFP) dhe studiuese e asociuar në Institutin Evropian për Studime Aziatike (EIAS) në Bruksel. Një profesioniste e marrëdhënieve ndërkombëtare që ka publikuar studime gjithandej; ajo është ka një diplomë master në marrëdhëniet ndërkombëtare nga Universiteti Queen Mary i Londrës; Malhotra ka disa vite përvojë pune në sferën globale të think tank-ut në Indi dhe Evropë. Ajo ka punuar gjithashtu në sektorin e Shërbimit të Jashtëm (EEAS), dega zyrtare e politikës së jashtme të Bashkimit Evropian.
