Kriza e Ukrainës dhe ndikimi i saj në marrëdhëniet transatlantike

Nga Vivek Mishra dhe Sameer Patil
Ndryshimet e lidhjeve transatlantike janë në thelb të ristrukturimit themelor të rendit global pas luftës Rusi-Ukrainë. Marrëdhëniet midis Shteteve të Bashkuara (SHBA) dhe Bashkimit Evropian (BE) kishin arritur në kulmin e tyre gjatë administratës Trump, me proteksionizëm në rritje dhe një qasje të brendshme për politikën e jashtme nga Uashingtoni. Përderisa administrata e Biden kishte nënvizuar përmirësimin e lidhjeve euro-atlantike si një nga axhendat thelbësore të administratës së tij, edhe ai nuk do ta kishte parashikuar shkallën dhe shpejtësinë e rikalibrimit të saj të katapultuar nga pushtimi rus i Ukrainës. Ndërsa lufta në Evropë ka vazhduar, aleanca transatlantike është konsoliduar më tej. Megjithatë, ky konsolidim nuk ka ardhur pa rreziqet e tij, më së shumti një hakmarrje ruse. Ndoshta, aspekti më i dëmshëm i forcimit të marrëdhënieve transatlantike në kontekstin aktual është se ai është në përpjesëtim të zhdrejtë me stabilitetin në Evropë, veçanërisht në Evropën Lindore.
Në thelb, ekzistojnë tre mënyra dukshëm të parashikueshme në të cilat ndryshimi i marrëdhënieve transatlantike mund të ndryshojë peizazhet strategjike të teatrit Euro-Atlantik dhe Indo-Paqësor.
Së pari, marrëdhënia më e mirë e SHBA-së me partnerët e saj evropianë përputhet mirë me dizajnin politik të Biden-it dhe qëllimet dhe objektivat e administratës së tij. Megjithatë, duke u mbështetur në politikat e administratës Trump që kërkonin të rikonfiguronin rrënjësisht bazat e marrëdhënieve të SHBA-së jo vetëm me partnerët e saj transatlantikë, por me aleatët e saj në mbarë botën, mbështetja e administratës së Biden për Ukrainën ka marrë mbështetje dypartiake, e perceptuar si thelbësore për rivendosjen e ndikimit të SHBA jashtë vendit. Kjo ndjenjë e rivendosjes në marrëdhëniet e Amerikës me aleatët e saj të rëndësishëm i ka dhënë avull politik Presidentit Biden në shtëpi, si nga këndvështrimi i miratimit të Kongresit për financimin për të mbështetur ndihmën e SHBA-së për Ukrainën, ashtu edhe për pasuritë e tij politike në zgjedhjet afatmesme që po afrohen. në nëntor të këtij viti. Ndonëse kjo mund të jetë e mirë për politikën e fuqive të mëdha të SHBA-së, mund të mos ketë të njëjtën rëndësi për stabilitetin e Evropës. Si e tillë, duke përmirësuar marrëdhëniet midis BE-së, Mbretërisë së Bashkuar (MB) dhe partnerit të tyre më të rëndësishëm, SHBA-të janë kryesisht të vendosura kundër interesave ruse duke pasur parasysh ndihmën politike, diplomatike dhe të sigurisë që i pari i ka dhënë qeverisë ukrainase, marrëdhëniet më të mira transatlantike mund të funksionojnë. në ndër-qëllime me stabilitetin në Evropën Lindore.
Së dyti, kriza në Evropë dhe rikalibrimet në marrëdhëniet transatlantike po zbatojnë një rend të ri energjetik me partneritete të reja të bazuara në kërkesat për energji dhe duke krijuar zinxhirë të rinj furnizimi. Për shembull, përpjekjet e Uashingtonit për të siguruar furnizime të reja energjetike për të kompensuar rrjedhën e reduktuar të energjisë nga Rusia drejt partnerëve të saj evropianë tashmë janë rikalibruese bindëse në marrëdhëniet e SHBA me Arabinë Saudite, Emiratet e Bashkuara Arabe, Venezuelën dhe Kolumbinë.
Së treti, për shkak se forcimi i marrëdhënieve transatlantike po zbatohet nga veprimet ruse në Ukrainë, ky ndryshim ka të ngjarë të detyrojë një shpërndarje të re pushteti nga Indo-Paqësori, i cili ka marrë një vëmendje asimetrike të lartë strategjike në të kaluarën e afërt. Për SHBA-në, hapja e një fronti aktiv në Evropë me Rusinë do të zhvendosë angazhimet e burimeve larg nga Indo-Paqësori. Nga një perspektivë transatlantike, këto angazhime në ndryshim do të nënkuptojnë gjithashtu se do të ketë më shumë interesa evropiane në çështjet e Indo-Paqësorit, diçka që politika Indo-Paqësore e administratës Biden e ka lënë të kuptohet tashmë.
Ka dy anë të debatit në zhvillim mbi aftësinë e SHBA-së për të konkurruar në dy fronte strategjike njëkohësisht: Evropë dhe Indo-Paqësor. Ndërsa e para fokusohet në idenë se SHBA është ende fuqia ushtarake mbizotëruese dhe është në gjendje të konkurrojë me Rusinë dhe Kinën në Euroazi dhe në Indo-Paqësorin njëkohësisht me kapacitete të barabarta ose të krahasueshme, shkolla e dytë e mendimit argumenton se pavarësisht kapaciteti ushtarak dhe ekonomik, SHBA-ja është e paaftë të konkurrojë si me Kinën ashtu edhe me Rusinë në dy fronte, kryesisht për shkak të aftësive më të mëdha kineze në krahasim me Rusinë. Përveç kësaj, aftësia e SHBA-së për të konkurruar me Kinën në Indo-Paqësorin do të kërkojë koordinimin me një mori vendesh secila me grupe të ndryshme interesash dhe axhendash, krejtësisht ndryshe nga kontinenti evropian ku aleancat transatlantike gjatë viteve janë drejtuar drejt interesave reciproke. .
Përtej këtyre tre tendencave të mëdha, natyra në ndryshim e lidhjeve transatlantike ka pasoja thelbësore brenda Evropës. Një nga komponentët më të rëndësishëm të forcimit të marrëdhënieve transatlantike për shkak të krizës në Ukrainë ka qenë kthesa strategjike dhe diplomatike e Gjermanisë. Nga një marrëdhënie e dobët midis Angela Merkelit dhe Donald Trump deri te një kthesë midis Olaf Scholz dhe Joe Biden, riorientimi strategjik i Gjermanisë ka qenë ndoshta elementi më i papritur i një epoke të sapogjetur euro-atlantike. Kthimi i papritur i Gjermanisë drejt riarmatimit, rritja e mbrojtjes së saj dhe vendimi i saj për të pakësuar varësinë energjetike nga Rusia, pavarësisht vështirësive, po shihen si shembuj kryesorë të hapave të ndërmarrë nga Evropa për të paraqitur një front të bashkuar në rivendosjen e lidhjeve me Rusinë.
Sa i përket sigurisë së Evropës, rikalibrimi transatlantik ka çuar në shumë pikëpyetje. Mënyra në të cilën do të formohen marrëdhëniet transatlantike ka të ngjarë të ndikojë në sjelljen e shteteve të tjera në mënyra pozitive ose negative. Një nga pyetjet tani mes një debati është nëse SHBA mbetet garantuesi kryesor i sigurisë së sigurisë evropiane? Pjesa më e madhe e së ardhmes së marrëdhënieve transatlantike do të bazohet në atë se si konflikti në Evropë ka gjasa të ndikojë praninë dhe ndikimin ushtarak të SHBA-së në Evropë? Ka dy mënyra në të cilat ky ndryshim parashikohet: drejtpërdrejt dhe indirekt. Drejtpërsëdrejti, rritja e pranisë së SHBA-së në vende më të vogla si Lituania është një mundësi, ndonëse e largët dhe e ngarkuar me rreziqe. Lituania ka ftuar SHBA-në të pozicionojë forcat e saj në terren për të rritur qëndrimin parandalues të Organizatës së Traktatit të Atlantikut të Veriut (NATO) ndaj Rusisë. Çdo zgjerim i drejtpërdrejtë ushtarak i SHBA-së në Evropë, nëpërmjet çdo vendi të NATO-s, do të ftojë agresionin rus si një përgjigje e përqendruar në zgjerimin perëndimor dhe do të çojë në më shumë militarizim. Në mënyrë indirekte, zgjerimi i kapaciteteve të kombinuara ushtarake transatlantike përmes mekanizmave institucionalë në Evropë, siç është NATO, mund të çojë në tension të vazhdueshëm në Evropë me Rusinë, duke çuar në një Evropë Lindore të paqëndrueshme të përhershme. Një nga shenjat e hershme të zhvillimeve të tilla që i kanë shkaktuar Evropës është oferta e Finlandës dhe Suedisë për t’u bashkuar me NATO-n. Përfshirja e anëtarëve më të rinj në NATO përjetëson konfliktin në Evropë duke zbehur në thelb parandalimin, si konvencional ashtu edhe bërthamor në Evropë.
Më e rëndësishmja, forcimi i lidhjeve transatlantike gjithashtu përbën një dilemë për Evropën. Aleatët evropianë të NATO-s ishin gjithmonë skeptikë ndaj SHBA-së kur këto të fundit këmbëngulnin që të parat të merrnin një pjesë më të madhe të buxhetit dhe përgjegjësisë brenda NATO-s. Por tani forcimi i pranisë ushtarake të SHBA-së në Evropë dhe ndihma për Ukrainën do të siguronte aleatët evropianë të NATO-s se SHBA nuk po i braktis. Por ajo gjithashtu vë një pikëpyetje për BE-në, e cila kishte synuar të luante një rol më të madh në fushën e sigurisë, pas Brexit-it, duke krijuar një qëndrim mbrojtës të pavarur nga SHBA. Kjo dilemë sigurisht që do të rrisë ndarjet mes zërave pro NATO-s dhe atyre pro-BE. Pajtimi i këtyre të dyjave do të jetë një sfidë e madhe për Evropën pasi ka të ngjarë të formësojë politikat e kontinentit në çështje të tjera po aq të rëndësishme për përcaktimin e qasjes ndaj Kinës, forcimin e demokracisë në Evropën Lindore dhe rindërtimin e Ukrainës pas luftës.
Siç tregon grafiku, gjatë vitit të parë të mandatit të tij, Presidenti Biden është parë në mënyrë të favorshme nga Evropa Perëndimore, pasi imazhi i tij u ringjall në marrëdhëniet transatlantike që vijnë pas ndërprerjeve të shkaktuara nga Donald Trump në marrëdhëniet transatlantike.

Si përfundon lufta e vazhdueshme në Ukrainë, si NATO konsolidon veten në Evropë si një organizatë më e fortë dhe se si SHBA i jep ndihmën Evropës kundër Rusisë, të gjitha këto mund t’i ndryshojnë shifrat në një mënyrë ose në tjetrën, duke ndikuar në marrëdhëniet transatlantike në muajt e ardhshëm. [EURASIAREWY, Përktheu: ISHGJ]