Nga Haluk Direskeneli
Është bërë e ditur se presidenti sirian Bashar al-Assad është arratisur nga vendi dhe ka kërkuar azil në Moskë, ku ka marrë lejen e qëndrimit.
[Presidenti i Sirisë Bashar al-Assad me presidentin rus Vladimir Putin. Foto Kredia: Foto e dosjes Kremlin.ru]
Raportet sugjerojnë se Assad zotëron 18 apartamente luksoze në Moskë, të blera më parë. Ndërsa burimet perëndimore vlerësojnë pasurinë e tij midis 1-2 miliardë dollarëve, një burim i inteligjencës siriane pretendon se është deri në 135 miliardë dollarë. Megjithatë, duket e pamundur që një shumë kaq e madhe të mund të ishte transferuar në para. Ka të ngjarë të jetë zhvendosur jashtë vendit më herët përmes bankingut elektronik dhe më vonë është konvertuar në rubla në Moskë.
E ardhmja e pasurisë së Asadit dhe sistemi bankar global….
Nëse transaksione të tilla zbulohen në sistemin bankar ndërkombëtar, pasuria mund të ngrihet menjëherë dhe të bëhet e papërdorshme. Në të kaluarën, kishte zëra për liderë nga vende të tjera që transportonin valixhe të mbushura me valutë në bankat offshore duke përdorur avionë privatë. Në ditët e sotme, shuma të tilla të mëdha zakonisht transferohen në mënyrë elektronike. Pritet që Assad dhe familja e tij të jetojnë në Moskë nën mbrojtje të veçantë.
Kaosi dhe perspektivat për qeverisje në Sirinë post-Asad….
E ardhmja e Sirisë mbetet e pasigurt pas largimit të Asadit. Ka spekulime për krijimin e mundshëm të një regjimi të ngjashëm me talibanët. Raportet tregojnë se disa rajone kanë paraparë tashmë thirrje për mbulesë të detyrueshme për gratë. Megjithatë, përbërja e larmishme fetare dhe gjuhësore e Sirisë sugjeron se një regjim i tillë mund të luftojë për të ruajtur stabilitetin afatgjatë.
Vendi është aktualisht nën sulme të rënda ajrore izraelite; Izraeli tashmë ka pushtuar malin Hermon me rëndësi strategjike. Që Siria të rimëkëmbet nga kjo situatë, nevojitet rindërtim dhe stabilizim i shpejtë. Megjithatë, vendi është në gjendje të vështirë, pa pothuajse asnjë akses në energji elektrike, ujë, ushqim, apo infrastrukturë bazë. Një skenar i mundshëm përfshin forcimin e ndikimit të Rusisë në Siri duke zgjeruar bazat e saj detare dhe ajrore, duke e sjellë potencialisht vendin nën mbrojtjen e saj të plotë.
Kushtet sociale dhe refugjatët….
Raportet tregojnë një rritje të ekzekutimeve që synojnë besnikët e Asadit dhe presionin në rritje ndaj anëtarëve të sektit alavit. Kohëzgjatja e këtij kaosi mbetet e pasigurt. Refugjatët sirianë jashtë vendit hezitojnë të kthehen derisa të përmirësohen kushtet. Megjithatë, disa të rinj thuhet se po hyjnë në vend për të kontrolluar pronat e familjes ose për të vizituar të afërmit.
E ardhmja e Sirisë do të varet nga një kombinim i ndërhyrjes ndërkombëtare dhe dinamikës së brendshme. Në kushtet aktuale, arritja e stabilitetit dhe rimëkëmbjes ka të ngjarë të marrë kohë të gjatë. Gjatë kësaj periudhe, rolet e komunitetit ndërkombëtar dhe fuqive rajonale do të jenë vendimtare në formësimin e trajektores së kombit. [Eurasia Review]
__________________
Shënim: Haluk Direskeneli, është i diplomuar në degën e Inxhinierisë Mekanike METU (1973). Ai ka punuar në ndërmarrje publike, private, kompanitë JV turke të SHBA-së (B&W, CSWI, AEP, Entergy), në fabrikimin, projektimin bazë dhe të detajuar, marketingun, shitjet dhe menaxhimin e projekteve të termocentraleve. Ai aktualisht është duke punuar si konsulent i pavarur/analist energjetik me ekspertizë të softuerit bazë/të detajuar të projektimit të termocentraleve për kompani private inxhinierike, investitorë, universitete dhe institucione kërkimore. Ai është anëtar i Grupit Punues të Energjisë të Dhomës së Inxhinierëve Mekanikë Turkë.
