Jemi në prag të njëvjetorit të të ashtuquajturës Marrëveshje e Brukselit – që ishte nusprodukt i planit të paralajmruar si një ndërmarrje shumë serioze franko-gjermane dhe që u akordua më 27 shkurt 2023. Pse gjykimet e gabuara të një lagjeje të diplomaëtve perendimor tashmë kanë imponuar pikëpamjen e tyre të gabuar për këtë dialog?
Nga Dr Sadri RMABAJA
U lajthitën? Ishin shumë naiv? Apo vlerësuan tepër gabimisht pritjet që kishin nga Beogradi zyrtar mbi procesin e filluar një dekadë më parë?
A është po kjo lagje diplomatësh nga po këto shtete, rspektivisht pararendësit e tyre, që mendonin me zë lufta në Evropë ishte një gjë e së kaluarës, jo e së ardhmes? Madje edhe kur parashenjat ishin të qarta se shkërmoçja e Jugosllavisë nuk do të bëhej dot bazuar në të drejtën që kishte shprehur komisioni i jurisëtve europian në krye me juristin e njohur frëng Badinter, që ndërkohë shkoi në amshim. A do të ishte më mirë për Europën të kishte dëgjuar zërin e ndërgjegjes së minatorëve shqiptarë që ishin të gatshëm të sakrifikoheshin për mbrojtjen edhe të asj pak autonomia politike e kulturore që po ua mirrte neofashisti serb S.Milosheviq, nëse nuk kishin përfillur pothuajse fare zërin e studentëve që një dekadë më parë kishin marshuar në rrugët e sheshet e Prishtinës në kërkim të avancimit të asaj autonomie në Republikë, duke i barazuar shqiptarët me etnitë tjera në ish Jugosllavi që gëzonin atë statur, pavarësisht se ata ishin etnia e tretë përnga numri, fill pas Serbëve dhe kroatëve.
Si për inerci, dy dekada më vonë, Europa perendimore nuk ua vë veshin as vërejtjeve të polakëve e baltëve për rrezikun që mund të paraqesë Rusia për paqen në Europë. Europa, për fat të keq, nuk ia kishte vënë veshin as vërejtjeve të Roza Luksemburgut kur shkruante se : “Gjëja kryesore, megjithatë, është kjo: imperializmi rus qëndron pas nacionalizmit serb”.[1] [Kriza e Socialdemokracisë; 1916].
Serbia bojkoton Marrëveshjen e Brukselit
Në përpjekjet këmbëngulëse të Serbisë për t’ju shmangur realizimit të Marrëveshjes së Brukselit ishte nxitur Lista Serbe që të bojkotojë institucionet. Më 5 nëntor 2022 mbi 500 policë serbë, gjyqtarë e prokurorë kishin braktisur institucionet. Paraprakisht Lista Serbe, më 19 maj 2023, ishte mobilizuar e tëra dhe kishte përballur njësitet speciale serbe të pauniformuar me trupat e KFOR-it, duke e shndërruar Leposaviqin në arenë tragjikomike të lloit të vet, që do të përfundonte me plagosjen e mbi 90 ushtarëve të KFOR-it, dy prej të cilëve më vonë do t’ju amputoheshin gjymtyrët!
“Ne kemi vendosur të largohemi nga të gjitha institucionet politike, Kuvendi, Qeveria, dhe nga katër komunat në veri të Kosovës, por edhe që të largohen serbët nga gjyqësori, policia si dhe stafi administrativ në katër komunat në veri”, ishte shprehur atbotë kryetari i Listës Serbe, Goran Rakiq, derisa zëvendësi i tij Milivoje Radojqiq, do të mirrte një detyrë më të rëndë – atë të prijësit ushtarak për organizimin e kryengritjes popullore.
Të inspiruar nga “heshtja” perendimore, falangat shovene serbe do të përshpejtonin këtë aksion, duke kulmuar me aksionin që për shumëçka i ngajnte marshit rus në Krime dhe më 24 shttaor 2024 do të pozicionoheshin në Manastirin e Banjës [Banjskës], i njohur si qendër e pelegrinazhit ortodoks.
Përfundimi i atij plani që në vetvete gjykohej se do të ishte një Blickrieg, respektivisht uverturë për pushtimin e veriut të Kosovës. Mediat e botës gjatë ditës sa po zhvillohej ai operacion, përderisa njësitet speciale të Policisë së Republikës i kishin neutralizuar plotësisht dhe mund t’i zhduknin si minjtë,njoftonin se Beogradi kishte dhënë alarmin në qendrat diplomatike dhe ia kishte arritur të’i bindë forcat e KFOR-it që t’ju krijohet forcave serbe një koridor për tërheqje, pasi që një numër simbolik kishin rënë në duar të Policisë, ndërkaq një dyzinë ishin plagosur dhe po aq edhe ishin vrarë, duke e lënë në vend të vrarë policin, tani hero, Afrim Bunjaku dhe duke e plagosur një spartan tjetër nga pala jonë.
Pamjet e “trimave” të Radojçqiqit duke ikur shpatijeve të Banjës drejt kufirit serb, tanimë janë stivuar në kujtesën e historisë, por jo edhe numri real i të vdekurve nga ana e atyre që pretendonin të hynin në historinë serbe si “Junaci”.
***
Lajmet e fundit, titujt, depeshet e diplomatëve dhe sidomos paralajmrimi i presidentit frëng lidhur me konsekuencat për palën që do të jetë përgjegjëse për dështimin e marrëveshjes së Brukselit, u përsëritën gjaët javës që lamë pas disa heër, jo vetëm në emsionet qendrore të TV-ve, por edhe në debatet e shumta televizive.
Shumë gjëra kanë ndodhur në Kosovë dhe rreth saj gjatë këtij viti, por esencialisht në Paris, në Berlin a në ndonjë qendër tjetër vendimmarrëse në Europë fare pak ka ndryshuar në rpaort me gjykimin e Serbisë si përgjegjëse e dështimit të kësaj marrëveshjeje.
Madje edhe pa snjë viti të veprimit të plogësht të diplomacisë europiane, europerendimorëve duket se u mungon empatia për të kuptuar me të vërtetë dimensionet komplekse të kësaj qëndrese serbe dhe për t’i komunikuar ato me ndershmëri. Prandaj Serbia ka bojkotuar dhe vazhdon ta bojkotojë Marrëveshjen e Brukselit.
Një diskurs europerendimor i bllokuar
Ecejaket e diplomatëve europerendimor drejt Beogradit apo Prishtinës, sidomos ato të emisarit Mirosllav Lajçak, janë bërë të zakonshme për parisientë e berlnezët e rëndomtë. Natyrisht në një mënyrë tjetër sesa për qytetarët shqiptarë të Kosovës apo ata të Serbisë. Parakalimi i presidentit të Serbisë para armëve të reja që ai i proklamon, e të cilat i merrë nga Rusia e Kina, Franca e Izraeli…qytetarëve në Paris, Milano a Mynih mund t’mos ju bëjë përshtypje, ndërkaq atyre shqiptarë në Kosovë ju rikthen pamjet e marshimit të armatës serbe në vitin 1998 e 1999 gjithandej në Kosovë, në përpjekje për të realizuar operacionin e famëshëm PATKOI dhe shpopullsuar Kosovën nga elementi shqiptar, ngjashëm siç kishin bërë armatat sebe në janarin e vitit 1878 në Topliscë, Nish, Kurshumli e deri në Vrajë, duke kryer gjenocidin e paër ndaj popullsisë shqiptar në sy të Europës dhe duke shpopulluar plot 8 qytete e 998 katunde nga elementi shqiptar.
E përderisa Beogradi vazhdon luftën hibride në funksion të ringjalljes ës atmosferës së pragluftës në Kosovë, ajo përjetohet krejt ndryshe në kancelaritë perendimore, ndërkaq ndjehet fare pak nga qytetaërt e rëndomtë. Dhe kjo është krejt normale. Europa po përballet ndërkohë nga pamjet e luftës reale që po zhvillohet në Ukrainë. Nëse qytetarët e rëndomtë berlinez, siç shkruan e përditshmja Berliner Zeitung më 24 shkurt,[2] në biseda me familjen dhe miqtë, shkëmbejnë ide për situatën në Ukrainën lindore, pozicionimi i tri armatave serbe nga katër sa ka gjithësejt, rreth e përqark Kosoëvs, mbetet larg vëmendjes së tyre. Në shenjë solidariteti, disa flamuj ukrainas zbukurojnë ballkonet në Friedrichshain dhe Schöneberg,[3] shkruna gazeta në fjalë në dy vjetorin e fillimit të lufëts në Ukrainë. Por, edhe në këto qytete, si shumëkund në Europë, tutje mungon tërësisht empatia për rrezikun e hapur që paraqet Serbia për përhapjen e frontit të dytë të lufëts në jugun e Europës. Po ashtu gjithandej në Europë, për pikëpamjen franko-gjermane që qëndron në themel të marrëveshjes së Brukselit dhe për dialogun Kosovë-Serbi që po pëson fiasko, dinë fare pak. Prej dy dekadash, qytetarët franko-gjerman herë pas herë, e gjatë vitit që lamë pas më shpesh, kanë dëgjuar kredon si mantra nga diplomatët dhe emisarët e tyre se, ata do të mbështesin dialogun dhe se ai është rruga e vetme për fqinjësi të mirë dhe shtegu drejt BE-së për që të dy palët. Në prag të njëvjetorit të Marrëveshjes motoja e diplomaëtve perednimor nuk korrespondon me realitetin dhe vllnetin politik në Beograd.
Nuk është e vështirë të konstatohet se “nëse Kosova do të kishte marrë mbështetjen e duhur diplomatike”, sidomos nëse asaj do t’i ishte hapur rruga për aderim në NATO, nuk do ta kishim fare 24 shtatorin e 2023-ës. Prndaj kemi armatimin masiv të Srbisë edhe me sisteme armësh nga Kina e Rusia, që mund të jenë tejet të rrezikshe për paqen e sigurinë jo vetëm në rajonin tonë.
Në vend të kësaj mbështetje, drejtuesit e Rpublikës së Kosovës sot po i nënshtrohen një presioni të paparë për të realizuar Asociacionin e Komunave me shumicë serbe, madje krejt unilateralisht! Refutzimi i marrëveshjes nga ana e Beogradit sikur nuk ju bën përshtypje fare!
Sido që të jetë, qëndrimi nga Brukseli në raport me dialogun dhe insinuatat e Serbisë në dëm të integritetit dhe sovranitetit të Republikës, nuk priten mirë nga qytetarët e thjeshtë të Kosovës, përkundrazi kanë shkaktuar gjithnjë e më shumë zemërim dhe paqartësi. Për më tepër: kritika të ashpra me tone delegjitimimi shprehen ndaj të gjithë atyre që në emër të koordinimit të veprimeve politike, tek diskutojnë publikisht për skenarë në të cilët Kosova mund të pësojë humbjen e veriut.
Kryediplomati i njohur, i cili përfaqësoi Gjermaninë në Rusi nga 2014 deri në 2019, tre muaj pas marshit rus për pushtimin e plotë të Ukrainës kishte promovuar togfjalëshin “Duhet ta kuptojmë Rusinë”. Por ai kishte pohuar edhe atë se “Të kuptosh nuk do të thotë të aprovosh ose të mbështesësh, por më tepër të kesh empati për logjikën e udhëheqjes ruse për të kuptuar veprimet e tyre dhe për t’u armatosur kundër tyre.”[4] Në linjë me këtë deklaratë, por duke e përmbysur logjikën e veprimit që ajo sugjeronte, ndërkohë na vije deklarata e kryemistrit të Shqipërisë sonë në Berlin e gjetkë, kur bëhej fjalë për snaksionimin e Serbisë meëq nuk I bashkohej veprimeve të BE-së dhe Perednimit për ta sanksionuar Rusinë, tek pohonte se “Duhet të kuptoni se Serbia është në një pozicion shumë të ndryshëm nga shumë të tjera, për shkak të historisë së saj, për shkak të lidhjeve të veçanta me Rusinë!”[5]
“Misioni historik” i Vuçiqit
Në Serbi, opozitariët e mirëfilltë, ndërkohë nga ana e BIA-s ëshërbimi sekret serb] trajtohen krejtësisht në përputhje me atoqë Putini i trajton oponentët e tij. Viktimë e kësaj sjellje fashiste ishte kryetari i Partisë Republikane, Nikola Sanduloviq, që më3 janar u arrestua dhe rrah nga BIA.
“Kam qenë i kidnapuar para shtëpisë sime. Për fat të mirë, dy policë i kisha para shtëpisë, sepse edhe më parë më kishin kërcënuar ndaj i kisha marrë për mbrojtje. Kanë dalë dy makina të mëdha nga të cilët dolën 10 persona. Ata filluan të më rrahin direkt në rrugë. Më pas më futën në furgon, më rrahën brutalisht. Më pas më çuan në stacionin e policisë. […]
“Unë kam pasur gjakderdhje, asnjë s’ka folur me mua më kanë rrahur brutalisht. Pastaj më hodhën në një kamion dhe kur janë hapur dyert kam parë që po më nxjerrin jashtë dhe më kanë lënë para ndërtesës së policisë sekrete të Serbisë e cila është përgjegjëse për shumë vrasje të bëra në periudhën e ish-Jugosllavisë. Aty më kanë marrë disa persona me uniforma si ajo që kishte Radoiçiqi në Banjskë”.[6]
Avokati serb, Çedomir Stojkoviq, në një emision debati në një TV kosovare, pohoi pa hezitim, se Aleksandar Vuçiqi është më i keq se sa ish-shefi i propagandës naziste në kohën e Hitlerit, Joseph Gebbels.[7]
Ai tha se Vuçiq është nxënës i politikës së kriminelit serb Vojislav Sheshel.
Një pjesë e mirë e bllogerëve pro Vuçiqit nuk ngurrojnë të shkruajnë se “Vuçiqi është në një mision historik”. Presidenti serb dëshiron të hyjë në histori, duke ia kaluar Milosheviqit.
Vuçiqi duke gëzuar jo vetëm mbështetjen e Rusisë, po edhe të një lagjeje të shteteve të BE-së, ka konsoliduar fuqinë e tij, sidomos në mandatiin e tij të fundit dhe këtyre dy viteve të luftës në Ukrainë.
Vuçiqi investon tutje për përfitimin e kohës. Ai logarit në zgjedhjet e nëntorit në SHBA, në mundësitë që lufta në Ukrainë do të imponojë për krijimin e një rendi të ri botëror… “Bëhet fjalë për G7 kundrejt Brics”. Ai duket se ka përvetësuar gjykimin e një lagje analistësh rus se lufta në Ukrainë do të jetë e ngjashme me atë të Koresë: luftime aktive që do të zgjasin edhe disa vite të tjera, pastaj një armëpushim dhe pranim i realiteteve territoriale. Në përmbyllje: Donetsk, Luhansk dhe Krimea do të bëhen ruse, Kievi dhe perëndimi i Ukrainës do të pranohen në BE dhe NATO, sipas parashikimit. Në kët kuadër edhe Serbia tok me Republikën Serbe.
Gjatë periudhës sa lufta vazhdonte në Kroaci dhe Bosnjë, diplomacia perednimore kishte prezentuar modele të shumta të organizimit politik, para së gjithash në BeH, por edhe në Kroaci. Plani Z-4 është sigurisht përpjekja më domethënëse e bashkësisë ndërkombëtare për t’i dhënë fund luftës në Kroaci dhe për të sjellë një zgjidhje diplomatike. Plani i Ahtisarit duket se ka marrë shumëçka nga Z-4shi. Zbatimi i këtij plani në Kroaci, pala kroate e kisht të qartë se ai “pa dyshim do të ndryshonte rrënjësisht rendin kushtetues dhe juridik të Republikës së Kroacisë dhe do të krijonte një strukturë federale-konfederale. Një model i tillë i shtetit do ta kthente Republikën e Kroacisë nga një shtet i popullit kroat në një shtet kroato-serb, gjë që do të sillte destabilitet të përhershëm dhe aspirata secesioniste, me të cilat po përballet Bosnja dhe Hercegovina në tridhjetë vitet e fundit.”[8]
Pika e tretë e Planit Z-4 parashihte taksativisht “vetëqeverisje politike të serbëve në territorin e 11 komunave ku ata përbënin shumicën në vitin 1981, por pa të drejtën e shkëputjes”.
Plani franko-gjerman në esencë, ka edhe elemente të theksuara të Planit Z-4 përmes së paku dy pikave të tij: e para, që ka të bëjnë me Qendrën administrative të Asociacionit [sic!] dhe e dyta, ajo e Arbitrazhit, ndryshon rendin kushtetues-juridik të Republikës, duke e shndërruar Kosovësn në një federatë shqiptaro-serbe.
Ashtu si udhëheqësit e Krainës, respektivisht të të ashtuquajturës Republikës Srpska Krajina, si Lista Serbe me oazën e saj të krimit – Veriun e Kosovës, ishin dhe janë ndjekës besnikë të Beogradit. Mes komunitetit serb në veriun e Kosovës në prag të Marrëveshjes së vitit 2013, pati një luftë të pamëshirshme për pushtet dhe meqë parashteti i tyre gradualisht po shndërrohej në një oldorado krimi dhe paligjshmërie. Prandaj drejtuesit e Listës Serbe që morën pushtetin nuk ishin aspak të gatshëm të bënin kompromis me shqiptarët dhe kjo ishte arsyeja reale pse likuiduan Oliver Ivanoviqin. Por nëse Milosheviqi kishte dështuar në Kroaci me Republikën Srbska Kraina dhe nuk ia kishte arritur ta përmbyllë kapitalizimin diplomatik të pushtimeve ushtarake, Vuçiqi përmes eksperimentit të 24 shtatorit po pretendonte të kompenzonte humbjen e Milosheviqit që i ishte imponuar nga Marrëveshja e Kumanovës [9 qershor 1999] dhe përmes dialogut në Bruksel ta përmbyllë kapitalizimin diplomatik të aneksimit të veriut të Kosoëvs, duke imponuar Bashkësinëe Komunave me shumicë serbe në një de fakto Republikë Serbe 02.
Beogradi nuk ka pushuar kurrë së bëri thirrje për realizimin e kopjes së Z-4-tërshit në veriun e Kosovës, duke kompenzuar humbjen e origjinalit të saj në Kroaci. Plani frënko-gjerman duket se nuk i mjafton, respektivisht nuk i garanton një mundësi të tillë të gjakuar, sidomos jo pas disfatës që pësoi më 24 shtator 2023.
Le të kujtojmë se Z-4 ishte ringjallur në vitin 1999 si një shabllon për Marrëveshjen e Rambujesë – një traktat paqeje i propozuar midis RF të Jugosllavisë dhe shqiptarëve në Kosovë, i cili u refuzua nga Millosheviqi dhe u pasua nga bombardimet e NATO-s ndaj Serbisë.[9]
Rikthimi tek Plani frënko-gjerman pavarësisht kufizimet e tij, sipas dioptrisë së Vuçiqit, pasuesit real të Milosheviqit, meqë nuk i hapë mundësi minimale marshit drejt realizimit të misionit të tij. Përkundrazi, rikthimi tek Plani Frënko-gjerman, ai e ka të qartë, është fundi atij misioni, respektivisht shprehje e dështimit të tij në procesin e përmbylljes së kapitalizimit diplomatik të pushtimeve ushtarake.
Mendimi i dëshiruar që mbizotëron në Bruksel, se dialogu mes Kosovës dhe Serbisë do të përmbyllet brenda javësh, e gjithësesi brenda vitit 2024, mund të zhvendoset në përputhje me atë të përfundimit të luftës në Ukrainë.
“Zona tampon” dhe “Bota serbe”
Pas Luftës së Dytë Botërore, roli që i ishte rezervuar Jugosllavisë ishte që ajo të mbante nën kontroll nacionalizmin serb dhe kroat, duke përfaqësuar njëkohësisht një “zonë tampon” midis SHBA-së dhe Bashkimit Sovjetik. Pas shkërmoçjes së Jugosllavisë, përpjekjet e një lagjeje të diplomacisë perednimore për ta rikthyer atë në trajtën e Ballkanit Perendimor, ku rolin e liderit do ta kishte Serbia, kanë marrë tatpjetën e pakthyeshme. Ndërkohë, kur rolin e “Zonës tampon” midis SHBA-ve dhe Federatës Ruse po e merr ngadalë Polonia dhe Ukraina, cili do të ishte roli i “Botës Serbe” në rajon dhe në rrafshin gjeopolitik?
Le të kujtojmë se Milorad Dodik në vitin 1998, kur ishte bërë kryeministër me dy deputetë në Kuvendin e RS-së kishte pikërisht mbështetjen e një diplomati amerikan. Ai ishte pikërisht Gabriel Escobar.
Si Dejtoni që prodhoi mbi gërmadhat e masakrat serbe entitetin që sot njihet si Republika Serbe në Bosnjë e Hercegovinë, ashtu edhe “Bota Serbe” mund të trajtohen si produkt, respektivisht dëshmi e lajthitjes së ekipeve përkatëse të diplomatëve që ndërtuan strategjinë amerikane për Ballkanin dhe jo si shembull i lirisë dhe demokracisë amerikane.
Por ta përkujtojmë faktin se cilat ishin dy prej tezave themelore mbi të cilat do ët ngrihet ngrehina e Marrëveshjes së Dejtonit: E para, Bosnja dhe Hercegovina formalisht është një shtet i njohur dhe i pavarur. E dyta, Serbia merr gjysmën e territorit të BeH, ajo ka shtet brenda shtetit pa sovranitet ndërkombëtar.
Në diplomaci nuk arrihet asgjë me lëshime të vogla
Establishmenti politik në Tiranë e Prishtinë, fjalën e kam për këtë klasë politike që shenjon epokën e tranzicionit politik në Shqipërinë politike dhe ata në Prishtinë, ku përfshihet eshaloni i titistëve të konvertuar në demokratë në vitet 1990 dhe konglomerati mes titistëve të konvertuar në kosovacentristë dhe olhokratëve që keqpërdorën UÇK-në e vegjëlisë, nuk ishin të aftë që ta kuptonin se në diplomaci nuk arrihet asgjë me lëshime të vogla.
Këtë po bën sot qeveria aktuale e Kosovës. Në diplomaci kur dy palët janë të pabarabarta, siç rasti mes SHBA-ve dhe Kosovës, respektivisht BE-së dhe Kosovës, pala më e dobët gjithmonë duhet të synojë kuotat e mëdha. Natyrisht ajo në këtë rast prezanton planin, por edhe vepron për t’i fituar kotat në terren.
Qeveritë pararendëse nuk e bënë kurrë këtë. Ato vazhdimisht prisnin që partnerët tanë t’ju sillnin planet në tavolinë. Le të kujtojmë “Planin e Grupit të Kontaktit”, “10 pikat e Ban Ki Munit”, “Planin e Ahtisarit”…
Kjo sjellje ka të bëjë me komplekset dhe inferioritetin e skajshëm jo vetëm në diiplomaci.
Diplomacia kërkon edhe guxim edhe ide, që nuk mund të thuhet sot se i mungojnë qeverisë Kurti 2.
A do të thotë kjo se ne duhet të përgatitemi për një dialog të pa fund me Serbinë?
Në rrethanat kur Perendimi po flirton në mënyrë të habitshme dhe ogurzezë me Serbinë, ky konkluzion rezulton real e logjik. Rusia mund të ndalej në Gjeorgji [2008] ose në Krime [2014], por Perednimit i mungonte agjenda e mirëfilltë gjeopolitike në raport me Rusinë. Kjo agjendë ka vite që i mungon edhe në raport me Serbinë, ose edhe më keq, Perendimi po flirton me Serbinë duke i mundësuar asaj realizimin e “Botës serbe”.
Luftën në Ukrainë në rrafshin taktik, tash kur ajo hyri në vitin e tretë, duket se po e fiton Rusia, por po e humbet në kontekstin strategjik. Pavarësisht fitoreve të vogla në terren, Putini ka dështuar në realizimin e objektivit të tij themelor: aneksimin e plotë të të ashtuquajturës Novoja Rusia – madje as dy qytetet me enklavat më të mëdha rusisht-folëse, siç janë Harkovi dhe Odesa. Sa më shumë që zgjatë lufta në Ukrainë, e kjo duket se do të vazhdojë tutje me vite, Rusia aq më tepër i përafrohet pozicionit të vasalit të Kinës.
Ndërkohë, duke e parë këtë mungesë të theksuar të qartësisë politike të Perednimit, Serbia e forcon retorikën e saj, duke përfshirë kërcënimet e reja përmes shndërrimit të armatës së saj në superfuqi rajonale, e vetëdijshme se vetëm përmes shantazheve të kësaj natyre, mund të përfitojë nga udhëheqësit perëndimorë.
A do të thotë se kemi të bëjmë me mungesën e guximit politik të Perendimit?
Nëse dialogu duket në qast se mund të shpie drejt forcimit të Republikës së Kosovës, Serbia bojkoton atë. Prandaj marrëveshja franko-gjermane po sabotohet; prandaj nuk ka dritë në fund të tunelit. Ky fakt është një tregues i vështirësive thelbësore që ende ekzistojnë në marrëdhëniet midis dy palëve rrjedhimisht edhe mes dy kombeve.
Aspiratat e Serbisë për aneksimin e veriut, të drejtat reciproke të minoriteteve, si dhe njohja ndërkombëtare e Kosovës janë vetëm disa nga sfidat themelore që duhet të adresohen për të arritur një zgjidhje të qëndrueshme.
Në këtë kontekst, nevoja për vullnet politik dhe përpjekjet e vazhdueshme për të gjetur zgjidhje të pranueshme për të dyja palët janë jetësore.
Pavarësisht kësaj, Samiti “Ukrainë – Europa Juglindore”, që u mbajt në Tiranë më 28 shkurt, dëshmoi sërish se Serbia nuk është një shtet i lirë që mund të marrë vendime që cenojnë interesat ruse në rajon, rrjedhimisht ajo tutje nuk është e gatshme të shkëputet nga influenca ruse. “Kalimi i ylberit”, respektivisht shkëputja e Serbisë nga influenca ruse dhe rirreshtimi I saj krah Perednimit, nuk do të duhej të kishin si çmim krijimin e “Botës serbe”. Asesi jo në dëm të Kosovës.
Përfundim
Dilogu mes Kosovës dhe Serbisë do të përfundojë shpejt vetëm atëherë kur Perednimi i jep fund këtij flirtimi, duke ia bërë të qartë Serbisë se ka ardhur koha që ajo t’i japë fund ambicieve të saj hegjemoniste, respektivisht kur ajo heq dorë nga idetë për aneksimin e veriut të Kosovës. Serbisë duhet t’i bëhet e qartë se ashtu si Franca që më në fund pranoi Algjerinë si një shtet-komb të pavarur në 1962; ashtu si edhe Britania e Madhe pranoi Republikën e pavarur të Irlandës në 1921 dhe Indinë në 1947, ka ardhur koha që edhe Serbia ta pranojë pavarësinë e Kosovës, duke njohur faktin se për 87 vjet ajo e kishte shfrytëzuar si koloni.
Ky brez politikanësh në Serbi, e qartë, nuk ka gjasa që ta njohë relitetin e krijuar pas 17 Shkurtit 2008, respektivisht pavarësinë e Kosovës. Ndërkaq insistimi për ta mbajtur gjendjen e status quosë mes Kosovës dhe Serbisë pa kufi, respektivisht deri atëherë kur do të krijoheshin rrethanat objektive gjeopolitike për një “kthim të mundshëm” të armatës serbe [Vuçiqi prandaj potencon modelin e Nagornikarabahut], ky pozicionim krejt natyrshëm i hapë rrugë rishikimit të plotë të qëndrimit të Grupit të Kontaktit, respektivisht mospërfilljes së tij nga pala shqiptare, duke i hapur rrugë të drejtës së ligjshme mbi të drejtën e Kosovës për bashkim me Shqipërinë, gjegjësisht aprovimit të ligjit për referendum, duke krijuar kështu strukturën e duhur ligjore për ecje tutje drejt krijimit të Federatës Shqiptare sipas modelit gjerman.
__________________________________
1. Shih më gjerësisht: Rosa Luksemburg: Kriza e Socialdemokracisë, 1916.
2. https://www.berliner-zeitung.de/politik-gesellschaft/zwei-jahre-ukraine-krieg-was-wir-nicht-sehen-wollen-und-warum-dieser-krieg-noch-lange-dauern-wird-li.2186983
3. Po aty.
4. Po aty.
5. https://foldrejt.com/edi-rama-kerkon-mirekuptim-per-pozicionin-e-serbise-ndaj-rusise/
6. https://klankosova.tv/sanduloviq-tregon-si-u-rrah-nga-bia-i-pranishem-ka-qene-edhe-radoiciq/
7. https://telegrafi.com/avokati-serb-vuciq-eshte-keq-se-gebelsi/
8. https://www.geopolitika.news/analize/plan-z-4-plan-za-trajnu-destabilizaciju-hrvatske/
9. https://www.geopolitika.news/analize/plan-z-4-plan-za-trajnu-destabilizaciju-hrvatske/
