Sekretari amerikan i Thesarit Bessett dhe zëvendëskryeministria e Ukrainës Swyrydenko nënshkruajnë marrëveshjen për lëndët e para [dpa]
Presidenti amerikan Donald Trump ia ka arritur ta ketë marrëveshjen e tij për lëndët e para me Ukrainën. Të dyja palët nënshkruan dokumentin të mërkurën në mbrëmje.
Pas një beteje të gjatë, Shtetet e Bashkuara dhe Ukraina kanë rënë dakord të krijojnë një fond rindërtimi që do t’i japë gjithashtu Shteteve të Bashkuara akses në burimet natyrore në vendin e sulmuar nga Rusia. Të dyja palët konfirmuan marrëveshjen të mërkurën në mbrëmje (me orën lokale) në Uashington, por zbuluan pak detaje.
Marrëveshja u përfundua në një fazë vendimtare të negociatave për një ujdi paqeje: Presidenti i SHBA Donald Trump po insiston për një fund të shpejtë të luftës në Ukrainë dhe së fundmi ka shprehur zhgënjimin për mungesën e progresit.
Trumpi i sheh fitimet nga marrëveshja si kompensim për ndihmën ushtarake të SHBA-ve
Trumpi, i cili kohët e fundit dha një intervistë të çuditshme, ka ushtruar presion masiv mbi Ukrainën në të kaluarën për çështjen e burimeve. Ai i shihte fitimet e mundshme nga nxjerrja e burimeve si kompensim për mbështetjen financiare dhe ushtarake nga Shtetet e Bashkuara. Pas marrëveshjes së arritur tani, Trumpi, i cili kohët e fundit u kritikua ashpër nga një shef i një kompanie gjermane, theksoi se SHBA do të merrte shumë më tepër sesa kishte investuar deri më tani. Ai përsëriti pikëpamjen e tij se një prani ekonomike e SHBA në Ukrainë përfaqëson gjithashtu një garanci sigurie për vendin.
Sekretari i Thesarit i SHBA, Scott Bessent dhe zëvendëskryeministrja ukrainase Julia Svyrydenko, nënshkruan marrëveshjen në kryeqytetin e SHBA-ve. Teksti i marrëveshjes nuk u publikua fillimisht. Megjithatë, një fond investimi është planifikuar për shfrytëzimin e përbashkët të burimeve natyrore të Ukrainës, i cili synon të gjenerojë fonde për rindërtimin e vendit të shkatërruar nga lufta. Kjo i jep SHBA-ve akses të privilegjuar në burimet e Ukrainës, duke përfshirë metalet e rralla të tokës, të cilat janë të rëndësishme për teknologjinë e avancuar dhe strategjikisht të rëndësishme.
Sekretari amerikan i Thesarit Bessent flet për një sinjal të qartë për Rusinë
Sekretari i Thesarit i Trumpit, Bessent nuk ishte veçanërisht specifik për përmbajtjen e marrëveshjes, por shprehu kënaqësinë. Marrëveshja është një sinjal i qartë për udhëheqjen ruse se administrata Trump është e përkushtuar ndaj një procesi paqeje afatgjatë të përqendruar në “një Ukrainë të lirë, sovrane dhe të begatë”.
Zëvendëskryeministria ukrainase Svyrydenko dha më shumë detaje. Fondi i ardhshëm i rindërtimit duhet të investojë në projekte për nxjerrjen e mineraleve, naftës dhe gazit, si dhe në infrastrukturën përkatëse, shpjegoi ajo. “Ukraina dhe Shtetet e Bashkuara do të përcaktojnë bashkërisht projektet e investimeve që do të financohen”, shkroi ajo në Facebook. Investimet mund të bëhen vetëm në Ukrainë. Në dhjetë vitet e para, fondi nuk duhet të shpërndajë fitime dhe të ardhura, por t’i riinvestojë ato.
Për të adresuar shqetësimet në Ukrainë për një shitje të mundshme, Swyrydenko theksoi se fondi do të operonte në baza të barabarta me Shtetet e Bashkuara. Ukraina nuk do të kontribuojë në pjesën e saj në fond nga projektet ekzistuese të lëndëve të para, por do të paguajë 50 për qind të të ardhurave nga licencat e ardhshme të prodhimit ose shitjet e lëndëve të para. Swyrydenkos e shoqëroi postimin e saj në Facebook me një foto harmonike në grup, ku shfaqet ajo dhe Bessent pranë negociatorëve të kënaqur dhe të buzëqeshur.
Swyrydenko: Ukraina nuk duhet të paguajë ndihmën ushtarake
Një pikë mosmarrëveshjeje në negociata ishte nëse Ukraina do të duhej të paguante ndihmën ushtarake dhe financiare të SHBA-së nëpërmjet shfrytëzimit të lëndëve të para. Sipas Swyrydenko, ky nuk është rasti.
SHBA mund të kontribuojë gjithashtu në fondin me ndihmë ushtarake, për shembull me armë kundërajrore, shpjegoi ajo. Ukraina nuk do të duhet të mbajë asnjë borxh për shkak të ndihmës së mëparshme të armëve ose financiare nga SHBA që nga fillimi i luftës së agresionit rus në shkurt 2022. Prandaj, nuk duhet të vendosen taksa mbi të ardhurat e fondit në asnjë nga vendet partnere.
Negociatat për marrëveshjen kanë vazhduar që nga shkurti. Por ata ishin në prag të dështimit pas një skandali të paprecedentë midis Trump, zëvendëspresidentit të tij JD Vance dhe presidentit ukrainas Volodymyr Zelenskyy në Shtëpinë e Bardhë. Më në fund, të dy vendet ishin në gjendje të bien dakord për një përpjekje të re. Në mes të prillit, Kievi dhe Uashingtoni nënshkruan një memorandum mirëkuptimi për të përfunduar marrëveshjen e lëndëve të para.
Denys Shmyhal, kryeministër i Ukrainës.[dpa]
Qeveria: Lëndët e para mbeten pronë e Ukrainës
Marrëveshja aktuale duhet ende të ratifikohet nga parlamenti ukrainas përpara se të hyjë në fuqi. Edhe përpara nënshkrimit të marrëveshjes, kryeministri Denys Shmyhal siguroi: “Ukraina ruan kontrollin mbi burimet e saj. Kjo do të thotë se burimet minerale, infrastruktura dhe lëndët e para nuk janë pjesë ose parakusht për fondin ose marrëveshjen.”
Zelenskyy propozoi marrëveshjen vjeshtën e kaluar për të apeluar në imazhin e vetë Trumpit si biznesmen dhe për të marrë garanci sigurie nga Shtetet e Bashkuara. Me sa dimë, shpresa për garanci të tilla nuk u plotësua fillimisht.
Fundjavën e kaluar, Zelenskyy u takua me Trumpin në Romë në margjinat e shërbimit funeral pas vdekjes së Papa Françeskut. Fotot e dy shtetarëve të ulur përballë njëri-tjetrit në dy karrige bënë xhiron e botës. Kur u pyet se çfarë i kishte thënë Zelenskit, Trumpi u përgjigj në televizionin amerikan se ai e kishte këshilluar ukrainasin të nënshkruante një marrëveshje “sepse Rusia është shumë më e madhe dhe shumë më e fortë”.
Odessa nën zjarr të rëndë të dronëve
Ndërkohë, Rusia vazhdon luftën e saj të agresionit me ashpërsi të pandërprerë. Sipas autoriteteve lokale, dy persona u vranë dhe pesë të tjerë u plagosën në një sulm të madh me dron në qytetin port ukrainas të Odessa mbrëmë. Ndërtesat shumëkatëshe të banimit, një supermarket, një shkollë dhe makina u dëmtuan dhe shpërthyen disa zjarre, tha guvernatori rajonal Oleh Kiper. Sipas autoriteteve, u sulmuan edhe qyteti i Kharkiv-it dhe qyteti i Sumy-s, jo shumë larg kufirit rus. Informacioni nuk mund të verifikohej në mënyrë të pavarur. [focus.de]
