[16.12.2024]
Kancelari gjerman Olaf Scholz humbi një votëbesim në parlament, duke i hapur rrugën zgjedhjeve të parakohshme më 23 shkurt 2025. Scholz thirri votimin e së hënës dhe priste ta humbiste atë, megjithatë ai llogariti se thirrja e zgjedhjeve të parakohshme ishte shansi i tij më i mirë për të ringjallur partinë e tij, raportoi BBC.
Ky akt pasoi afërsisht dy muaj pas rënies së qeverisë së koalicionit tre-partiak të Sholc-it, e cila e la kancelarin Scholz në krye të një administrate të pakicës. Përpara votimit të së hënës, Scholz tha se votuesit tani do ta “përcaktojnë kursin politik të vendit tonë”, fillimi i asaj që ka të ngjarë të jetë një fushatë e ashpër zgjedhore.
Megjithatë, humbja e votimit të besimit sot ishte rezultati që donte Sholci. Që kur koalicioni i tij qeverisës trepartiak u shkërmoç në nëntor, ai është bazuar në mbështetjen e konservatorëve të opozitës për të miratuar çdo ligj të ri, duke e bërë efektivisht administratën e tij shumë të paqëndrueshme.
Duke pasur parasysh ekonominë e lëkundur të Gjermanisë, ngecja në datën e planifikuar të zgjedhjeve të shtatorit 2025 do të rrezikonte që elektorati ta shohë atë si të papërgjegjshëm. Partia Social Demokratike (SDP) e Sholc-it është shumë prapa në sondazhe, ndërsa Unioni Kristian Demokrat (CDU) konservator nën drejtimin e Fridrih Mercit [Friedrich Merz] duket se është në rrugën e kthimit në qeveri. Duke hapur debatin, Sholci tha se zgjedhjet e parakohshme ishin një mundësi për të vendosur një kurs të ri për vendin dhe bëri thirrje për investime “të mëdha”, veçanërisht në mbrojtje, ndërsa Merc tha se borxhi më i lartë do të ishte një barrë për brezat e rinj dhe premtoi ulje taksash.
‘Lëvizja prej Kamikazi‘
Vendimi i Sholcit për të organizuar një votim që ai priste të humbiste për të shpërndarë qeverinë e tij u përshkrua nga tabloidi gjerman Bild si një lëvizje “kamikaze” – por kjo është përgjithësisht e vetmja mënyrë që një qeveri gjermane mund të shpërndajë parlamentin dhe të shkaktojë zgjedhje të parakohshme. Mekanizmi u projektua nga themeluesit e Gjermanisë moderne të pasluftës për të shmangur paqëndrueshmërinë politike të epokës së Vajmarit. Ky votëbesim nuk është një krizë politike në vetvete: është një mekanizëm standard kushtetues që kancelarët modern gjermanë e kanë përdorur pesë herë për të kapërcyer bllokimin politik – dhe Gerhard Shrëder [Gerhard Schröder] e përdori atë dy herë.
Megjithatë, ka një problem më të thellë brenda politikës gjermane. Në sipërfaqe, kolapsi i koalicionit u nxit nga një mosmarrëveshje për paratë. SDP e qendrës së majtë e Sholc-it dhe partnerët e saj të Gjelbër donin të lehtësonin rregullat strikte të borxhit të Gjermanisë për të financuar ndihmën për Ukrainën dhe projektet kryesore të infrastrukturës. Kjo u bllokua nga vetë ministri i financave i Sholc-it, Kristian Lindner, i cili është kreu i Partisë Demokratike të Lirë (FDP) pro-biznesit dhe pro tregut të lirë, prioriteti i së cilës ishte ulja e borxhit.
Lindner u shkarkua dhe koalicioni u shpërbë. Korrespondentët e Bundestagut shkruajnë se një psherëtimë lehtësimi mund të ndihet tani në korridoret e pushtetit të Berlinit – por shkaku kryesor është më i vështirë për t’u trajtuar. Prapambetja e ekonomisë gjermane, çështja e migrimit dhe ndihma për Ukrainën janë çështje themelore që ndajnë fort shoqërinë gjermane.
Asnjëherë më parti në parlament…
Sistemi politik partiak i Gjermanisë është bërë më i fragmentuar, me më shumë parti se kurrë në parlament. Forcat e reja politike janë gjithashtu më radikale. Në vitin 2017, Alternativa e ekstremit të djathtë për Gjermaninë (AfD) hyri për herë të parë në Bundestag, duke fituar 12.6%. Në vitin 2021, partia ra në 10.4% të mbështetjes, por tani, sipas sondazheve, është pothuajse në 20%.
AfD nuk do të hyjë në qeveri sepse askush nuk do të bëjë koalicion me të. Por më pas e djathta ekstreme humbet disa nga votat që shkojnë për dy partitë e qendrës që kanë emëruar gjithmonë kancelarët modernë gjermanë. Megjithatë, sa më e madhe të jetë pjesa e deputetëve të AfD-së në parlament, aq më e vështirë është për partitë kryesore të formojnë një koalicion të qëndrueshëm qeverisës. Ky ishte padyshim problemi themelor që ndau koalicionin e Sholcit: socialdemokratët me prirje të majtë dhe të Gjelbërit me shpenzime të mëdha që përpiqen të punojnë me liberalët e tregut të lirë në shtetet e vogla federale.
Në vend që të largohet pas zgjedhjeve të ardhshme në shkurt, ky problem ka të ngjarë të përkeqësohet. Nëse e djathta ekstreme fiton një të pestën e vendeve në parlament, mund të jetë edhe më e vështirë të formohet një koalicion i qëndrueshëm midis partive me të njëjtin mendim pas shkurtit. Një tjetër parti e re politike mund të hyjë gjithashtu në parlament për herë të parë, e majta anti-emigrante Sahra Wagenknecht Alliance BSW, e quajtur sipas liderit të saj të zjarrtë marksist.
Konservatorët kryesojnë në sondazhe, por siç janë gjërat, opsionet e tyre për partnerët e koalicionit janë të kufizuara. Ata refuzojnë të bashkëpunojnë me të djathtën ekstreme dhe është e vështirë të imagjinohet se do të dëshironin të bashkëpunonin me BSW. Liberalët e tregut të lirë FDP mund të mos hyjnë as në parlament dhe disa konservatorë refuzojnë të marrin në konsideratë të Gjelbrit. Kjo e lë SDP-në e Sholc-it si një partner të mundshëm – edhe pse Sholci ka të ngjarë të rrëzohet pasi popullariteti i tij ra në mënyrë dramatike. Sido që të duket qeveria e ardhshme, epoka e koalicioneve komode të konsensusit, duket se ka përfunduar në Gjermani. [GN/ISHGJ]
