Nga Paul Foster [Deputet i Laburistëve për South Ribble dhe Kryetar i Forcave të Armatosura APPG]
Roli i laburistëve në Kosovë është ndër sukseset më të mëdha të partisë sonë në politikën e jashtme. Me forcat pro-ruse dhe serbe që përpiqen të destabilizojnë vendin, ne duhet të përfshihemi edhe një herë.
Pavarësisht nga lufta në Ukrainë që filloi më 2014, pas pushtimit të Krimesë nga Rusia, pak njerëz në Perëndim e imagjinonin se Rusia do të fillonte një pushtim të plotë të vendit në vitin 2022. Edhe pse aleatët tanë në Ukrainë, Polonia dhe vendet Baltike kishin kaluar vite duke na paralajmëruar për ambiciet territoriale të Putinit.
Çdo veprim destabilizues rus midis 2014 dhe 2022 u prit me një përgjigje joefektive. Sapo lajmet fokusoheshin në çështje të tjera, normaliteti do kthehej shpejtë. Thjeshtë, ne nuk e morëm mjaft seriozisht Putinin. Dhe ne të gjithë po paguajmë çmimin. Por Ukraina po paguan çmimin më të rëndë.
Kur u zgjodha nga një grup parlamentarësh laburist për t’u bërë Zëvendës Kryetar i Miqve të Punës të Kosovës dhe Ballkanit Perëndimor në korrik, nuk e kuptova se sa e pasigurt ishte bërë situata në rajon.
Kam shërbyer në Kosovë në fund të viteve 1990 me Korpusin e Inxhinierëve Mbretërorë të Ushtrisë Britanike. Ajo ndërhyrje u drejtua nga qeveria e fundit laburiste dhe kryeministri Tony Blair, i cili është i nderuar në Kosovë. Ne i dhamë fund fushatës së spastrimit etnik që u krye nga regjimi i Millosheviqit në Serbi dhe shpëtoi mijëra jetë në Kosovë. Jam krenar që i kam shërbyer vendit tim atje.
Sot, Kosova është një vend demokratik me një popullsi të re dhe një sektor teknologjik në rritje. E vizitova vendin në nëntor dhe ishte e mahnitshme të shihja se sa shumë kishte ndryshuar që kur u vendosa atje në vitin 1999. E megjithatë, disa gjëra kishin mbetur të njëjta.
Kur vizitova Kosovën, u takova me Presidentin, Kryeministrin, Ministrin e Punëve të Jashtme dhe trupat britanike që shërbejnë në bazën e KFOR-it të NATO-s për të kuptuar më mirë situatën e sigurisë në vend së bashku me tre deputetë të tjerë laburistë. Ne u larguam me një ndjenjë të qartë se Kosova është jashtëzakonisht e shqetësuar nga aktiviteti destabilizues i Serbisë dhe ambiciet territoriale në veri të vendit, shqetësime të cilat ne duhet t’i marrim seriozisht.
Në shtator të vitit 2023, ndodhi një sulm i armatosur nga militantët serbë në Banjskë, një fshat në veri të Kosovës, i cili çoi në vdekjen e oficerit të policisë së Kosovës, Afrim Bunjaku. Milan Radoicic, në atë kohë nënkryetar i partisë serbe të Kosovës Lista Serbe që mbështetet nga Beogradi, pranoi përgjegjësinë për sulmin. Ai u lirua pas një dite paraburgimi dhe tani është i lirë në Serbi. Radoicic është sanksionuar nga MB.
Dy javë pas delegacionit tonë, një kanal kyç ujor në Kosovë u sulmua në atë që ishte qartësisht një operacion profesional. Po të mos ishte puna e shpejtë e autoriteteve për të kontrolluar rrjedhën e ujit, ajo mund të kishte ndërprerë furnizimin me ujë të shumicës së popullsisë së vendit, si dhe furnizimin me ujë për termocentralet e tij.
Në Bosnje, Milorad Dodik, udhëheqësi pro-rus i serbëve të Bosnjës, i sanksionuar gjithashtu nga Britania e Madhe, kërcënon vazhdimisht se do të shkëputet nga Republika Srpska nga shteti i Bosnjës dhe Hercegovinës dhe do të bashkohet me Serbinë.
Ideologjia etnonacionaliste e Millosheviçit është padyshim ende e gjallë dhe funskionon në krye të qeverisë së Serbisë, dhe lidhjet me Rusinë janë të forta. Aleksandar Vulin, zëvendëskryeministër, i sanksionuar nga SHBA, është një përkrahës i paturpshëm i kësaj ideologjie nacionaliste dhe i lidhjeve të forta Serbi-Rusi. Nën presidentin Vuçiç, i cili shërbeu në qeverinë e Millosheviçit, Serbia ka refuzuar t’i bashkohet sanksioneve perëndimore ndaj Rusisë dhe, duke pasqyruar sundimin e Putinit, rënia demokratike e Serbisë nën Vuçiç ka qenë e rëndësishme. Tani, qeveria e tij përballet pothuajse me protesta të përditshme.
Ndërsa vendet e Ballkanit mund të duken të vogla, ne duhet t’i kujtojmë vetes referencën e famshme të Churchillit për rajonin si pjesë “nën barkun e butë të Evropës”.
Kjo është arsyeja pse tani është thelbësore që qeveria e Mbretërisë së Bashkuar të krijojë një Marrëveshje Dypalëshe të Sigurisë me Kosovën për të forcuar bashkëpunimin në mbrojtje dhe siguri, për të promovuar bashkëpunimin industrial të mbrojtjes dhe për t’i dërguar një mesazh të fortë Serbisë dhe Rusisë.
Konflikti në Kosovë dhe në Ballkan ka të ngjarë të përfshijë vendet e NATO-s si Kroacia, Shqipëria, Maqedonia e Veriut, Mali i Zi, Greqia, Turqia dhe Italia. Do të shkëpusë Mbretërinë e Bashkuar, SHBA-në dhe BE-në nga lufta në Ukrainë, duke e lënë në duart e Rusisë. Ajo do të nxisë një migrim të konsiderueshëm nga rajoni dhe më gjerë në Evropën Perëndimore, me kriminelët e organizuar që presin të përfitojnë. Siguria e Evropës do të ndikohet shumë dhe siguria jonë kombëtare nga ana tjetër.
Roli i laburistëve në Kosovë dhe në Ballkan duhet parë ndër sukseset më të mëdha të partisë sonë në politikën e jashtme. Ne duhet të sigurojmë që ajo të mbetet e tillë përmes realizmit progresiv dhe parandalimit.
Kjo do të thotë të përballesh me qeverinë e Vuçiqit në vlerë nominale dhe të jesh i vendosur me Serbinë. Do të thotë të marrim seriozisht shqetësimet e aleatëve tanë. Kjo gjithashtu do të thotë që në të gjithë Ballkanin të mbështesim forcat progresive që duan të largohen përgjithmonë nga ditët e errëta të viteve 1990. [Përktheu: DR]
