Ish-ministrja e Drejtësisë Herta Däubler-Gmelin për kërkesën për fletarrest kundër Netanyahut, standardet e dyfishta dhe një arrestim të mundshëm në Gjermani.
Të uritur dhe të përdorur si mburoja njerëzore: Në Gaza, popullsia civile vuan në veçanti.
Kryeprokurori i Gjykatës Penale Ndërkombëtare, Karim Khan, ka kërkuar urdhër arresti kundër tre liderëve të Hamasit, si dhe kryeministrit izraelit Benjamin Netanyahu dhe ministrit të tij të mbrojtjes, Joaw Galant. Ata akuzohen për krime të ndryshme lufte dhe krime kundër njerëzimit. Çfarë do të thotë kjo dhe çfarë do të ndodhë më pas?
Ky është një hap i parë shumë i rëndësishëm drejt sjelljes para drejtësisë të përgjegjësve nga politika dhe ushtria për krimet më të rënda kundër njerëzimit. Zyra e Kryeprokurorit të Gjykatës Ndërkombëtare Penale ka hetuar gjithashtu Izraelin dhe Gazën prej disa kohësh me mbështetjen e ekspertëve të jashtëm shumë të kualifikuar të së drejtës ndërkombëtare. Vetë kryeprokurori drejton hetimin, Brenda J. Hollis, një avokate e shquar amerikane me përvojë të gjatë ushtarake. Ajo po e bën këtë në mënyrë po aq cilësore sa e bëri në hetimin kundër Presidentit Putin, i cili çoi në një urdhër arresti nga gjykata.
Kryeprokurori i ka përcjellë rezultatet e hetimit të tij dhomës përgjegjëse të provimit paraprak gjyqësor të Gjykatës Ndërkombëtare Penale. Ajo përbëhet nga gjyqtarë të cilët shqyrtojnë me kujdes të gjitha provat e paraqitura dhe më pas i vlerësojnë ato me pavarësi të plotë, në përputhje me ligjin penal në fuqi, përpara se të vendosin nëse do të lëshojnë një urdhër arresti. Procedura korrespondon me atë që është përdorur edhe për urdhër-arrestin kundër presidentit rus.
Pse është e nevojshme Gjykata Ndërkombëtare Penale? A nuk është Gjyqësori izraelit përgjegjës për ndonjë procedurë të mundshme?
Natyrisht, juridiksioni i Gjykatës Ndërkombëtare Penale duhet të sqarohet. Në këtë rast, kjo përfshin nëse – nëse konfirmohen pretendimet e tmerrshme për krime – kryeministri izraelit dhe ministri i tij i mbrojtjes do të gjykoheshin gjithashtu në gjykatat izraelite dhe do të dënoheshin prej tyre. Kjo nuk është krejtësisht jashtë diskutimit, pavarësisht përpjekjeve të Netanyahut për të forcuar pushtetin e tij politik duke dobësuar gjyqësorin.
Të gjithë mund të shohim ende demonstratat e mëdha të protestës nga qytetarët e guximshëm izraelitë kundër këtyre planeve. Deri më sot, “beteja për sundimin e ligjit dhe ndarjen e pushteteve” në Izrael nuk ka përfunduar ende. Gjyqtarët e dhomës përgjegjëse të provimit paraprak do të duhet të vlerësojnë dhe rivlerësojnë të gjitha këto.
Kërkesa e kryeprokurorit ka të bëjë me udhëheqjen e Hamasit dhe udhëheqjen e Izraelit. A nuk çon kjo në një ekuacion të papërshtatshëm midis anëtarëve të një organizate të listuar si organizatë terroriste nga BE-ja dhe përfaqësuesve të zgjedhur të një qeverie demokratike?
Pretendimi për barazi është një akuzë e pasaktë, politike – dhe Gjykata Ndërkombëtare Penale nuk ka të bëjë me politikën. Kjo është e verifikueshme për të drejtën ndërkombëtare. Të gjithë – përfshirë deklaratat e qeverisë – duhet ta marrin parasysh këtë, përveç nëse duan të dobësojnë Gjykatën Penale Ndërkombëtare.
Kryeprokurori natyrisht ka paraqitur kërkesa të ndryshme me arsyetime të ndryshme, të cilat kanë të bëjnë me fakte dhe pretendime të ndryshme për krime. Nuk ka asnjë ekuivalencë ligjore midis udhëheqësve të Hamasit, një grup terrorist joshtetëror shumë i organizuar, dhe zyrtarëve të zgjedhur të Izraelit. Disa komentues padyshim janë të mendimit se vetëm terroristët mund të kryejnë krimet më të rënda kundër njerëzimit, por jo zyrtarët e zgjedhur në mënyrë demokratike. Fatkeqësisht, shembuj të shumtë të kohëve të fundit tregojnë se nuk është kështu.
Meqenëse Gjermania njeh Gjykatën Ndërkombëtare Penale, Netanyahu dhe Galant teorikisht do të duhej të arrestoheshin menjëherë pas hyrjes në territorin gjerman, nëse akuzoheshin. Sa realiste mendoni se është kjo?
Kushdo që kërkohet nga Gjykata Penale Ndërkombëtare me urdhër-arrest duhet të arrestohet nëse hyn në një shtet anëtar, sepse Statuti i Romës përcakton qartë se urdhërarrestet duhet të ekzekutohen nga shtetet anëtare. Sigurisht, jo çdo qeveri që ndjek axhendën e saj politike e pëlqen këtë. Siç dihet, publiku ynë u befasua kur mësoi se qeveria kineze kritikoi urdhrin e arrestit të Gjykatës Penale Ndërkombëtare kundër Putinit dhe kërkoi imunitetin e tij sepse ai është një zyrtar publik. Por nuk mund të ketë status të veçantë për zyrtarët publikë. Statuti i Romës e përjashton këtë dhe ne në Gjermani – si rreth dy të tretat e vendeve anëtare të OKB-së – duhet të njohim dhe mbështesim Gjykatën e pavarur Penale Ndërkombëtare për arsye të mirë.
Si demokraci kushtetuese, duhet të kemi kujdes edhe nga standardet e dyfishta. Përkundrazi, ne duhet të ndihmojmë në largimin e dyshimeve të nxitura nga interesat politike për kualifikimet, integritetin dhe pavarësinë e Gjykatës Ndërkombëtare Penale, kryeprokurorit dhe gjyqtarëve. Gjykata Ndërkombëtare Penale shpesh ka demonstruar kualifikimet e saj të larta dhe domosdoshmërinë e saj. Është bezdisëse që SHBA, Rusia, por edhe Kina dhe India, ndër të tjera, e njohin Gjykatën si një “gjykatë për të tjerët, por jo për veten e tyre”. Kjo dobëson të drejtën ndërkombëtare, në të cilën ne gjermanët mbështetemi veçanërisht. Siç dihet, Gjykata Ndërkombëtare Penale njohu juridiksionin e saj për të ndjekur penalisht krimet kundër njerëzimit në Palestinë dhe Gaza në vitin 2021, pas miratimit të rezolutave dhe rekomandimeve të shumta nga Asambleja e Përgjithshme e OKB-së.
Gjykata Ndërkombëtare Penale bazohet në Statutin e Romës të vitit 1998. Kjo u miratua gjatë kohës suaj si Ministre e Drejtësisë dhe përkundër presionit të madh nga amerikanët. Çfarë ndikimi do të kishte në sistemin juridik ndërkombëtar mospërfillja e procedurës nga Gjermania dhe shtetet e tjera nënshkruese?
Në fakt, është një zhgënjim i madh, madje një bezdi, që shtete si SHBA po tërhiqen nga anëtarësimi dhe në fakt po luftojnë Gjykatën Penale Ndërkombëtare. Aq më tepër që avokatët shumë të mirë amerikanë punojnë në zyrën e kryeprokurorit. Më pëlqen ta përsëris: forcimi i së drejtës ndërkombëtare dhe mbështetja e Gjykatës Ndërkombëtare Penale shkojnë së bashku. Në Gjermani, jo vetëm që ratifikuam Statutin e Romës, por krijuam edhe Kodin Penal Ndërkombëtar Gjerman, i cili sot, në përputhje me Statutin e Romës, shfajëson Gjykatën Penale Ndërkombëtare në procedurat përkatëse. Ne mbështetemi në të drejtën ndërkombëtare dhe duhet të vazhdojmë ta bëjmë këtë. Dhe kjo mbështetje duhet të provohet vazhdimisht.
Lufta kundër krimeve më të rënda kundër njerëzimit është sot më e rëndësishme se kurrë. Është gjithashtu koha e fundit që ndalimi i luftës së agresionit të vendoset tërësisht nën juridiksionin e Gjykatës Ndërkombëtare Penale edhe nëse “vetëm” shteti i pushtuar, por jo vetë agresori, është shtet anëtar i Gjykatës Penale Ndërkombëtare. [IPG; Përktheu: ISHGJ]
Shënim: Prof Dr. Herta Däubler-Gmelin ishte Ministre Federale e Drejtësisë nga viti 1998 në 2002 ishte deputete e Budestagut german nga radhët e SPD [Partisë Socialdemokrate] nga 1972 deri në 2009.
